Λάκης Λαζόπουλος – Λιακόπουλος

Ας σοβαρευτούμε στον καιρό της πολλαπλής σύγχυσης… και της εμπορευματοποίησης των πάντων (ακόμη ιερών και όσιων…)

Βαλκανικές εθνικότητες της Δέλτα και του Μυριβήλη

«Ήταν ένα κράμα όλων των βαλκανικών εθνικοτήτων τότε η Μακεδονία. Έλληνες, Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Σέρβοι, Αλβανοί, Χριστιανοί και Μουσουλμάνοι, ζούσαν φύρδην-μίγδην κάτω από τον βαρύ ζυγό των Τούρκων.

Η γλώσσα τους ήταν η ίδια, μακεδονίτικη, ένα κράμα και αυτή από σλαβικά και ελληνικά, ανακατωμένα με λέξεις τούρκικες.

Όπως και στα Βυζαντινά χρόνια, οι πληθυσμοί ήταν ανακατωμένοι τόσο, που δύσκολα χώριζες Έλληνα από Βούλγαρο – τις δύο φυλές που κυριαρχούσαν. Εθνική συνείδηση είχαν την μακεδονική μονάχα. Όταν όμως οι Βούλγαροι κήρυξαν την εκκλησιαστική τους ανεξαρτησία, και αναγνωρίστηκε στην Κωνσταντινούπολη αρχηγός της βουλγάρικης εκκλησίας ο Έξαρχος αντί του Πατριάρχη, και όταν η σύνοδος του 1872 κήρυξε σχισματικούς τους Βούλγαρους, χωρίστηκε η Μακεδονία σε Πατριαρχικούς Έλληνες κι Εξαρχικούς Βούλγαρους, χωρίστηκαν και οι συντοπίτες, οι συγχωρίτες – ακόμα και οι οικογένειες.»

Πηγή: Πηνελόπη Δέλτα, «Στα Μυστικά του Βάλτου», σελ. 44

——————————————-

«Είναι μία βδομάδα τώρα που η ζωή μου κυλά μέσα σε τούτο το σπίτι της ειρήνης ήμερα, σα μια κορδέλλα νερό ανάμεσα στη χλόη. Νιώθω μέρα με τη μέρα πιο δυνατή τη σώψυχη ανάγκη να συναγροικηθώ όσο είναι βολετό με την πρωτόγονη ψυχή των ανθρώπων που με φιλοξενούν. Αυτό μ’ έκανε απ’ την πρώτη κιόλας μέρα να βαλθώ πεισμωμένα να μπω μες στο νόημα του γλωσσικού των ιδιώματος. Έκανα ένα γλωσσάριο που το πλουτίζω, το συμπληρώνω και το τελειοποιώ μέρα με τη μέρα. Μιλάνε μια γλώσσα που ‘ναι παρακλάδι σλαβικό με μπόλικα τούρκικα και ρωμέικα στοιχεία. Η αντρίκια της φτογγολογία μου δίνει ένα τονωτικό συναίστημα. Τα φωνήεντά της είναι σπάνια. Η μαλακιά γλυκάδα τους πνίγεται μέσα σ’ ένα κατρακύλισμα από φωνές αδρές και σκληρές. Σα μιλάνε, ακούς να δρομίζουν τον κατήφορο βότσαλα και χαλίκια στρογγυλεμένα μες στ’ ορμητικό ρέμα του Δραγόρα. Μερικές λέξεις έχουν την παρθένα παραστατικότητα των πρωτογέννητων γλωσσών, που δεν ήταν παρά ηχητική μίμηση των κρότων και των θορύβων της ζωντανής ζωής. Για να πουν πως το πουλί «πέταξε» λένε «πρρλιτς». Σε καμμιά γλώσσα δεν άκουσα τόσο αληθινό το πέταγμα ενός πουλιού.

[…]

Τούτοι εδώ οι χωριάτες μιλάνε μια γλώσσα που την καταλαβαίνουν κι οι Σέρβοι κι οι Βουργάροι. Τους πρώτους τους μισούν γιατί τους πιλατεύουν και τους μεταχειρίζουνται για Βουργάρους. Και τους Βουργάρους τους μισούν γιατί πήραν τα παιδιά τους στον πόλεμο. Εμάς τους Ρωμιούς μας δέχουνται με κάποια συμπαθητικιά περιέργεια, μόνο και μόνο γιατί είμαστε οι γνήσιοι υποταχτικοί του Πατρίκ, δηλαδή του Οικουμενικού Πατριάρχη. Η ιδέα του Πατριαρχείου απλώνεται ακόμα, τυλιγμένη μέσα σε μια μυστικοπάθεια πολύ παράξενη, πάνου σε τούτον τον απλοϊκό χριστιανικό κόσμο. Ύστερα είναι και οι τάφοι των προεστών και των παπάδων τους που ‘ναι σκαλισμένοι με τα ιερά και μυστηριώδικα ελληνικά γράμματα. Τα ίδια γράμματα είναι γραμμένα πάνου στα παλιά σκεβρωμένα κονίσματά τους, γύρω απ’ τ’ άγρια ασκητικά κεφάλια των αγίων του Βυζαντίου και μέσα στα κιτρινισμένα Βαγγέλια. Μολαταύτα δε θέλουν να ‘ναι μήτε Μπουλγκάρ μήτε Σρρπ (= Σέρβοι) μήτε Γκρρτς (= Έλληνες). Μονάχα Μακεντών ορτοντόξ».

Πηγή: Η ζωή εν τάφω, σελ. 301, 304-305, Στρατής Μυριβήλης, εκδόσεις Εστία, Αθήνα 1993 (ανατύπωση της Β έκδοσης, Αθήνα, 1930).

Σιωπή ….., ίχνος του Πνεύματος

Όταν τα νερά

του ξέχειλου ποταμού,

στερεύουν χορεύοντας,

τα σύννεφα φταίνε,

που λειψά ταξιδεύουν.

*

Όταν τα κύματα,

καθηλώνονται χαμαί,

του πέρατος της λίμνης,

ο αγέρας τ’ ουρανού

έχει σκοντάψει…

*

Όταν η διαδήλωση

των απεργών, ανάσα

στα μαγαζιά ακουμπά,

οράματα φαίνεται

πως ξεπεζεύουν σιμά…

*

Όταν στης παρέας

τον άμουσο χορό,

ουρλιαχτά βασιλεύουν,

σταυροδρόμια κόκκινα

στης ομίχλης τον καιρό…

*

Όταν ξωκλήσι

τ’ ορίζοντα φωταυγές

το δρόμο τους διαπερνά,

συνειδήσεις παλεύουν,

ίχνος του Πνεύματος.

*

Αλλιώς, της μάνας

ο δουλεμένος γιος,

τη σιωπή του αρχίζει,

γιατί τα λόγια του

μάταια απ’ το κλάμα…

 

Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας, 2005.

 

Καταγγελία 2η (Άνοιξη 2007)

Καταγγελία 1η (Άνοιξη 2007)

Ελληνισμός -Χριστιανισμός: Η συνάντηση των δύο κόσμων

Ιωάννης Ζηζιούλας, Μητροπολίτης Περγάμου και τ.Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών

 

Α. Η ΓΕΝΕΣΗ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΥ

 

Αντίθεση και αλληλεπίδραση

 

Το πρόβλημα των ιστορικών καταβολών του Χριστιανισμού δεν μας ενδιαφέρει εδώ σαν ερώτημα απόλυτο, αλλά μόνο στη σχέση του Χριστιανισμού με τον Ελληνισμό στους τρεις πρώτους αιώνες. Έτσι το ερώτημα των ιστορικών καταβολών του Χριστιανισμού παίρνει για μας συγκεκριμένα την ακόλουθη σειρά: ποιος ήταν ο ρόλος που διαδραμάτισε ο Ελληνισμός στην πρώτη ιστορική εμφάνιση του Χριστιανισμού; Υπήρξε άραγε κάποια παρουσία του ελληνικού πνεύματος στο ιστορικό αυτό υπέδαφος, που έφερε στο φως της Ιστορίας τις πρώτες χριστιανικές κοινότητες μαζί με την πίστη τους στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού; Ποια είναι ή σχέση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στις ιστορικές καταβολές του τελευταίου;

Μετά τη δύση της λεγόμενης «Θρησκειολογικής Σχολής», που είχε τονίσει με ιδιαίτερη έμφαση τη σχέση του αρχικού Χριστιανισμού με τις μυστηριακές θρησκείες της εποχής του και ιδιαίτερα με τον Ελληνισμό, η σύγχρονη έρευνα έχει πλέον πεισθή ότι οι ιστορικές ρίζες του Χριστιανισμού δεν πρέπει να αναζητηθούν πρωταρχικά στον Ελληνισμό καθαυτό ή γενικά στο εξωβιβλικό θρησκειακό περιβάλλον της εποχής εκείνης, αλλά στον Ιουδαϊσμό των χρόνων εκείνων. Η αναγνώριση των πρώτων καταβολών του Χριστιανισμού έγινε κυρίως με την ανακάλυψη του εσχατολογικού χαρακτήρος, που φέρει ο αρχικός Χριστιανισμός και ιδιαίτερα η μορφή του Ιησού Χριστού, όπως μας παρουσιάζεται στα Ευαγγέλια. Η πεποίθηση αυτή της σύγχρονης έρευνας, που ξεκινά με τα έργα κυρίως των J.Weiss και Α. Schweitzer, έχει πλέον τόσο βαθιά εδραιωθή, ώστε κάθε προσπάθεια κατανοήσεως του προσώπου, των λόγων και του έργου του Ιησού Χριστού να συναρτάται αυτομάτως με την έρευνα του Ιουδαϊσμού των χρόνων εκείνων. Η πεποίθηση ότι o Ιησούς Χριστός ήταν «Ιουδαίος», ότι «η σωτηρία εκ των Ιουδαίων εστί» και ότι ο Χριστιανισμός ξεπήδησε στην Ιστορία σαν μια μορφή εκπληρώσεως των προσδοκιών του Ιουδαϊσμού της εποχής εκείνης, έχει σχεδόν πλήρως εκτοπίσει κάθε παλαιότερη προσπάθεια συσχετισμού του αρχικού Χριστιανισμού με τον Ελληνισμό.
Το άμεσο, λοιπόν, υπέδαφος πού εξέθρεψε τον αρχικό Χριστιανισμό πρέπει να αναζητηθή στον Ιουδαϊσμό και όχι στον Ελληνισμό της εποχής εκείνης. Σημαίνει άραγε τούτο ότι πρέπει να αποκλεισθή κάθε παρουσία και σημασία του Ελληνισμού στις ιστορικές καταβολές του Χριστιανισμού;

Η απάντηση στο ερώτημα αυτό δεν είναι απλή· αποτελεί ένα από τα περιπλοκώτερα προβλήματα της Ιστορίας. Η αιτία της δυσκολίας συνίσταται σε τούτο: Από το ένα μέρος ο Ιουδαϊσμός και ο Ελληνισμός αντιπροσωπεύουν για την εποχή εκείνη δύο πνευματικά και πολιτιστικά μεγέθη τόσο ασυμβίβαστα μεταξύ τους, ώστε αρκεί να διαπιστωθή η παρουσία του ενός για να αποκλεισθή αυτόματα η παρουσία του άλλου. Η αντίθεση μεταξύ Ιουδαϊσμού και Ελληνισμού υπήρξε τόσο σφοδρή, ώστε να οδηγήση σε σκληρούς, μακροχρόνιους και πολλές φορές αιματηρούς αγώνες αλληλοεξοντώσεως. Από το άλλο όμως μέρος, μέσα σ’ αυτή την εξοντωτική πάλη πραγματοποιόταν μια σταθερή και βαθιά διείσδυση του Ελληνισμού στον Ιουδαϊσμό και αντίστροφα. Ο Ελληνισμός που κυριαρχούσε πολιτιστικά στον ιστορικό χώρο του Ιουδαϊσμού της εποχής εκείνης προκαλούσε την αντίδραση του Ιουδαϊσμού, ακριβώς γιατί με την αναπόφευκτη διείσδυσή του γινόταν απειλητικός για την ίδια την υπόσταση του Ιουδαϊσμού. Έτσι αντίθεση και επίδραση ενεργούν ταυτόχρονα και κάνουν την ιστορική εικόνα πιο πολύπλοκη από όσο εμφανίζεται συνήθως στα μάτια επιπόλαιων ερευνητών.

Η ιστορική πραγματικότητα εμφανίζεται μάλιστα ακόμη πιο πολύπλοκη, αν σκεφθή κανείς ότι οι παράγοντες που συγκροτούν το θρησκευτικό περιβάλλον του αρχικού Χριστιανισμού δεν είναι μόνον ο Ιουδαϊσμός και ο Ελληνισμός, αλλά και οι διάφορες ανατολικές θρησκείες της Αιγύπτου κλπ., καθώς και η περσική θρησκεία, που διαδραματίζει αποφασιστικότατο ρόλο στη διαμόρφωση τόσο του Ιουδαϊσμού, όσο και του Ελληνισμού της εποχής εκείνης. Από την άποψη, λοιπόν, τουλάχιστον της θρησκευτικής καταστάσεως της εποχής εκείνης οι όροι «Ιουδαϊσμός» και «Ελληνισμός» αποτελούν γενικεύσεις, που μπορούν να αποδειχθούν παραπλανητικές, αν δεν προσέξη κανείς πολύ. Οπωσδήποτε όμως παραμένει γεγονός ότι, παρά τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ των διαφόρων αυτών θρησκευτικών ρευμάτων, δεν παύει να ισχύη μια ουσιαστική διάκριση τόσο μεταξύ του Ιουδαϊσμού και του Ελληνισμού, όσο και των άλλων παραγόντων, που αναφέραμε προηγουμένως. Η διάκριση αυτή επιτρέπει να γίνη λόγος για ένα ιστορικό και θρησκευτικό περιβάλλον, που είναι βασικά «Ιουδαϊκό» και που σε αντιδιαστολή με τους άλλους παράγοντες, και ιδιαίτερα με τον Ελληνισμό, αποτελεί το περιβάλλον που οδηγεί στην εμφάνιση του αρχικού Χριστιανισμού.

Οι παρατηρήσεις αυτές οδηγούν στο συμπέρασμα ότι, για να κατανοήσουμε τη σχέση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στις ιστορικές καταβολές του τελευταίου, είναι ανάγκη να αρχίσουμε από τη σχέση Ελληνισμού και Ιουδαϊσμού στα χρόνια που προηγούνται της εμφανίσεως του Χριστιανισμού. Με τον τρόπο αυτό θα φθάσουμε στη σχέση Ελληνισμού και αρχικού Χριστιανισμού όχι απευθείας, αλλά δια μέσου του Ιουδαϊσμού, που αναγνωρίζεται πια ως το άμεσο ιστορικό περιβάλλον που γέννησε τον Χριστιανισμό.

 

Οι ελληνικές επιδράσεις στον εβραϊκό χαρακτήρα του ιουδαϊσμού

 

Ο Ελληνισμός επιδρά στον Ιουδαϊσμό των ελληνιστικών χρόνων σε όλα σχεδόν τα επίπεδα (πολιτικό, οικονομικό, στρατιωτικό, πολιτιστικό, φιλοσοφικό και θρησκευτικό) τόσο σε περιόδους θρησκευτικής ανοχής κυρίως τότε, όσο και σε περιόδους συγκρούσεων και διωγμού. Η γνώμη ότι ο Ιουδαϊσμός της Παλαιστίνης (από τον οποίο γεννάται ιστορικά ο Χριστιανισμός) σε σύγκριση με αυτόν της Διασποράς παρέμεινε ουσιαστικά ανέπαφος από τον Ελληνισμό, αποδεικνύεται εσφαλμένη. Μέσα στην καρδιά του Ιουδαϊσμού κυοφορούνται στους χρόνους που εξετάσαμε αλλοιώσεις του παραδοσιακού εβραϊκού χαρακτήρος του Ιουδαϊσμού μεγάλης σημασίας για ό,τι θα συμβή αργότερα. Οι βασικότερες από αυτές τις αλλοιώσεις σχετίζονται με την εισαγωγή της συστηματικής και θεωρητικής σκέψεως στον Ιουδαϊσμό με τη συστηματική θεώρηση του κόσμου και της Ιστορίας, που συνεπάγεται μια διεύρυνση του πνευματικού ορίζοντος προς την κατεύθυνση της ενότητας και παγκοσμιότητας της Ιστορίας, μια κατεύθυνση που ήταν ήδη δυναμικά παρούσα στη βιβλική έννοια της δημιουργίας.

Παρ’ όλα αυτά θα ήταν λάθος να νομισθή ότι η διείσδυση αυτή του Ελληνισμού εξαφάνισε εντελώς τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του Ιουδαϊσμού. Η συσπείρωση γύρω από την torah και την προφητική παράδοση ήταν τόσο ισχυρή, ιδιαίτερα μετά την προσπάθεια του βίαιου εξελληνισμού των Ιουδαίων από τον Αντίοχο Δ΄, ώστε η επάνοδος στα αρχικά ουσιαστικά συστατικά της εβραϊκής θρησκείας να είναι δυνατή ακόμη και κάτω από τις πιο αντίξοες συνθήκες. Έτσι νέες μορφές θεωρήσεως του κόσμου, όπως η Αποκαλυπτική, αντί να εξαλείψουν τελικά, διαιωνίζουν την αρχαία εβραϊκή νοοτροπία. Στις ημέρες της εμφανίσεως του Χριστιανισμού η εσχατολογική προσδοκία, που είχε καλλιεργήσει η Αποκαλυπτική, δίνει τη βάση για την ανάπτυξη της νέας πίστεως σε καθαρά εβραϊκάπροφητικά σχήματα σκέψεως. Η θεώρηση του κόσμου κάτω από το πρίσμα της Ιστορίας και όχι του αφηρημένου θρησκευτικού στοχασμού ή της κοσμολογίας παραμένει το σημείο συνδέσεως της νέας πίστεως, που θα αναπτυχθή γύρω από το πρόσωπο του Ιησού Χριστού, με τον παραδοσιακά εβραϊκό Ιουδαϊσμό μάλλον παρά με τον Ελληνισμό.

Εν τούτοις ο Ελληνισμός διαδραμάτισε έναν καίριο διπλό ρόλο σε όλη την εξέλιξη αυτή από τον Ιουδαϊσμό στον Χριστιανισμό. Από το ένα μέρος με την απειλητική παρουσία του και τη διείσδυσή του στον Ιουδαϊσμό συνετέλεσε στο να στενέψη η καρδιά του Ιουδαϊσμού σε μια αποκλειστικότητα εθνικιστική, που ταύτιζε τον Νόμο με το γράμμα των διατάξεών του και την εσχατολογική προσδοκία με τα στενά πολιτικά και εθνικά συμφέροντα των Ιουδαίων, ήταν μια στάση αυτοάμυνας και αυτοπροστασίας, που αναπτύχθηκε φυσικά μετά τις διεισδυτικές επιτυχίες του Ελληνισμού, και οδήγησε στην κατάσταση, στην οποία βρίσκουμε τον Ιουδαϊσμό στα χρόνια του Ιησού Χριστού. Από την κατάσταση αυτή, σε συνδυασμό με τις απέραντες προσηλυτιστικές δυνατότητες που είχε ο Ιουδαϊσμός στον ελληνορωμαϊκό χώρο, ύστερα από το κύρος που του έδωσαν οι επιτυχίες του Μακκαβαϊκού πολέμου και η υπεροχή και έλξη της μονοθεϊστικής και ηθικής διδασκαλίας του, δημιουργήθηκε το δίλημμα της ιουδαϊκής θρησκείας μεταξύ ενός ανοίγματος προς τα «έθνη» και μιας συντηρητικής αυτοπροστασίας της εθνικής του ταυτότητος. Ο μεγάλος αριθμός των «προσηλύτων» στα χρόνια του Ιησού, που διστάζουν να κάμουν το τελικό βήμα της πλήρους εντάξεώς τους στον Ιουδαϊσμό, μαρτυρεί την τραγικότητα του διλήμματος αυτού, που δημιούργησε ο Ελληνισμός στον Ιουδαϊσμό της εποχής εκείνης. Από αυτή ακριβώς την αδυναμία του Ιουδαϊσμού ξεπήδησε η δυνατότητα του Χριστιανισμού. Παρεξηγημένος σαν μια απειλή κατά του Νόμου και της ιουδαϊκής αυτοσυνειδησίας, ο Χριστιανισμός, με το προφητικό του πνεύμα ανοίγεται πρώτα προς τους μισητούς Σαμαρείτες και έπειτα στους μη Ιουδαίους γενικά. Η ιστορική ευκαιρία του Χριστιανισμού προπαρασκευάζεται έτσι από τον διχασμό που δημιουργείται στην καρδιά του Ιουδαϊσμού ανάμεσα στις οικουμενικές δυνατότητες που έκρυβε η βιβλική πίστη του και στην ανάγκη της αυτοπροστασίας και επιβιώσεώς του ως εθνικής ομάδος. Αυτή είναι η μεγάλη συμβολή (αρνητικά) του Ελληνισμού στην εμφάνιση του Χριστιανισμού: η πρόκληση μιας γόνιμης «κρίσεως συνειδήσεως» στον Ιουδαϊσμό, μιας κρίσεως που θα προκαλέση αργότερα και στον Χριστιανισμό το ίδιο «προκλητικό» ελληνικό πνεύμα. Έτσι, όπως θα δούμε, οι πρώτοι που θα αναγνωρίσουν και θα εγκολπωθούν τις δυνατότητες του Χριστιανισμού θα είναι οι Ελληνιστές Ιουδαίοι, αυτοί δηλαδή που πιο πολύ από κάθε άλλον ζουν τον εσωτερικό αυτό διχασμό του Ιουδαϊσμού.

Αλλά η συμβολή αυτή του Ελληνισμού στην εμφάνιση του Χριστιανισμού συνοδεύεται, σαν την άλλη όψη του ίδιου νομίσματος, από κάτι πολύ πιο θετικό. Είδαμε πόσο σημαντική υπήρξε για τον Ιουδαϊσμό η τάση που απέκτησε κάτω από την επίδραση του ελληνικού πνεύματος να σκέπτεται «Οντολογικά», να συνδυάζη δηλαδή τα πρακτικά και ιστορικά διαφέροντα, που του κληροδότησε η εβραϊκή σκέψη, με το ερώτημα του όντος, του σταθερού σημείου αναφοράς της πραγματικότητος. Χάρη στο νέο αυτό στοιχείο που εισάγει ο Ελληνισμός, δύο τουλάχιστον θεμελιακές προϋποθέσεις δημιουργούνται για την εμφάνιση του Χριστιανισμού:

α) η ενότητα και παγκοσμιότητα της Ιστορίας, που θα χρησιμεύση ως υπέρβαση της εθνικιστικής στενότητος, που είχε κυριεύσει τον Ιουδαϊσμό, και ως αξιοποίηση της βιβλικής εννοίας της δημιουργίας με απέραντες δυνατότητες ιεραποστολής για τον Χριστιανισμό, και

β) η Χριστολογία, που χάρη στην ελληνική αυτή προεργασία θα αντικαταστήση την Οντολογία του Νόμου, του σταθερού αυτού σημείου αναφοράς της ιουδαϊκής συνειδήσεως, με την Οντολογία ενός προσώπου, του Ιησού Χριστού, που ταυτιζόμενος με τον ίδιο τον Θεό θα γίνη το σταθερό σημείο αναφοράς όλης της Ιστορίας. Έτσι η παρουσία της ελληνικής σκέψεως στις ιστορικές διεργασίες, που οδηγούν στην πρώτη Χριστολογία, αντιπροσωπεύει το βασικότερο θέμα που πρέπει να ελκύση την προσοχή μας.

 

Β. Η ΠΑΥΛΕΙΑ ΣΥΝΘΕΣΗ

Η θέση του Παύλου στο θέμα της σχέσεως Ελλήνων και Ιουδαίων

 

Όπως φαίνεται από την επιχειρηματολογία που αναπτύσσει στην «Προς Γαλάτας» επιστολή του, η διαμόρφωση της θέσεως του Παύλου στο θέμα της σχέσεως Ελλήνων και Ιουδαίων στον Χριστιανισμό αρχίζει από τη ριζική αναθεώρηση της ραββινικής θεολογίας των Φαρισαίων, την οποία είχε μελετήσει και στην οποία ανήκε και ο ίδιος πριν γίνη χριστιανός («κατά νόμον Φαρισαίος»). Προσεκτική μελέτη της επιχειρηματολογίας του αυτής δείχνει ότι το καίριο σημείο διαφωνίας του με τη θεολογία των Φαρισαίων αφορούσε την ιδέα τους ότι ο άνθρωπος δικαιώνεται έναντι του θεού μόνον αν τηρήση τον Νόμο και μάλιστα αν τον τήρηση ολόκληρο. Η ιδέα αυτή έφερε αυτόματα σε σύγκρουση τον Χριστιανισμό με τον Ιουδαϊσμό των Φαρισαίων, γιατί οι Ιουδαίοι που έγιναν Χριστιανοί μετέθεσαν τη βάση της δικαιώσεώς τους από τον Νόμο στο πρόσωπο του Μεσσία, του Χριστού. Έτσι όλοι οι Χριστιανοί και όχι μόνον ο Παύλος ανοίγουν πια τον δρόμο για τη δικαίωση έναντι του θεού σε όλους όσοι δεν γνωρίζουν ή δεν τηρούν τον Νόμο, ολικά ή μερικά. Αυτό επιτρέπει στον Παύλο να θέση το καίριο ερώτημα (στον Πέτρο αλλά κατ’ επέκταση και σε όλους τους εξ Ιουδαίων Χριστιανούς): «ει συ Ιουδαίος υπάρχων εθνικώς και ουχί ιουδαϊκώς ζης, πώς τα έθνη αναγκάζεις ιουδαΐζειν;» (Γαλ. 2, 14). Εδώ ακριβώς βρίσκεται το αποφασιστικό σημείο στη σχέση Χριστιανισμού και εθνικών. Εφόσον η σωτηρία του ανθρώπου στηρίζεται πια στην πίστη στο πρόσωπο του Χριστού και όχι στην τήρηση του Νόμου, η πόρτα ανοίγει αναπόφευκτα και σε όσους δεν τηρούν ή δεν γνωρίζουν καν τον Νόμο.

Αυτό φαίνεται να δημιουργή μια πλήρη εξίσωση Ιουδαίων και Ελλήνων έναντι του θεού. Έτσι μπορεί να διακήρυξη ο Παύλος ότι «ουκ έστι διαστολή Ιουδαίου τε και Έλληνος» και ότι στην κοινωνία της Εκκλησίας «ουκ ένι Ιουδαίος ουδέ Έλλην… πάντες γαρ υμείς είς έστε εν Χριστώ Ιησού». Ωστόσο υπάρχει πάντοτε, για τον Παύλο τουλάχιστον, μια διάκριση. Η διάκριση αυτή βρίσκεται στο γεγονός ότι, ενώ όλοι Ιουδαίοι και Έλληνες είναι πια δικαιωμένοι και ίσοι έναντι του Θεού, οι επαγγελίες και ο ίδιος ο Μεσσίας προήλθαν από τους Ιουδαίους και όχι από τους Έλληνες. Με αλλά λόγια οι Ιουδαίοι προηγούνται στον Χριστιανισμό από τους Έλληνες, όχι μόνο χρονικά αλλά και ουσιαστικά, αφού με το να γίνουν χριστιανοί οι Έλληνες γίνονται ουσιαστικά «σπέρμα του Αβραάμ», όπως βιάζεται να προσθέση ο Παύλος αμέσως μετά τη διακήρυξη ότι είναι πια ίσοι εν Χριστώ. Γι’ αυτό ακριβώς το κήρυγμα του Χριστού πρέπει να αρχίση πρώτα από τους Ιουδαίους («Ιουδαίω τε πρώτον και Έλληνι»). Γι’ αυτό θα ευχόταν ο ίδιος να γίνη ανάθεμα, αρκεί να σωθούν οι Ιουδαίοι (Ρωμ. 9, 3). Γι’ αυτό, για τον Παύλο τουλάχιστον, η Εκκλησία δεν είναι ολοκληρωμένη ωσότου εισέλθη και ο Ισραήλ σ’ αυτήν. Τις ιδέες αυτές τις αναπτύσσει ο Παύλος διεξοδικά, στα κεφάλαια 911 της «Προς Ρωμαίους» επιστολής του. Απευθυνόμενος εκεί στους εθνικούς που έγιναν χριστιανοί βλέπει μπροστά του ένα συγκλονιστικό «μυστήριο» του ελέους του Θεού: η απείθεια των Ιουδαίων στο κήρυγμα περί Χριστού ανοίγει τον δρόμο στους μη Ιουδαίους να γίνουν δεκτοί στις επαγγελίες του Θεού που δόθηκαν στους Ιουδαίους. Τώρα όμως εδώ είναι ένα βαρυσήμαντο σημείο ο Ισραήλ θα σωθή πια μόνο περνώντας από τους εθνικούς («τω υμετέρω ελέει ίνα και αυτοί Ιουδαίοι ελεηθώσι», Ρωμ. 11, 31). Για κάποιον που πίστευε, όπως ο Παύλος, σε όλη του τη ζωή ότι ή σωτηρία του κόσμου βρίσκεται μόνο στον Ιουδαϊσμό, είναι συγκλονιστικό να σκεφθή ότι ο Ισραήλ τελικά θα σωθή περνώντας από μια κοινωνία, την Εκκλησία, που βασικά πια την αποτελούν οι Έλληνες εθνικοί: «Ω βάθος πλούτου και σοφίας και γνώσεως Θεού! ως ανεξερεύνητα τα κρίματα αυτού και ανεξιχνίαστοι αι οδοί αυτού», αναφωνεί στο τέλος του 11ου κεφαλαίου. Το γεγονός της παρουσίας των Ελλήνων και μάλιστα κατά πλειονότητα στην Εκκλησία είναι για τον Παύλο η ανατροπή κάθε λογικής και κάθε σοφίας, όπως την είχε μάθει στη θρησκευτική του διαπαιδαγώγηση. Γι’ αυτό, όταν γράφεται η «Προς Εφεσίους» επιστολή, σε μια εποχή (αρχές ίσως του 60 μ.Χ.), που πιθανόν να είχε γίνει ήδη σαφές ότι βασικά η Εκκλησία συνδέεται πια ιστορικά με τον Ελληνισμό, το όλο θέμα της θέσεως των Ελλήνων μέσα στην Εκκλησία, δηλαδή της ενότητος Ιουδαίου και Έλληνος σε ένα σώμα, χαρακτηρίζεται ως ανεξερεύνητο μυστήριο, ως η κατ’ εξοχήν απόδειξη της επεμβάσεως του Θεού στην Ιστορία.

 

Ο Παύλος και οι ελληνικές κατηγορίες σκέψεως

 

Αν επιχειρήσουμε τολμηρότατο μέσα σε λίγες γραμμές να δώσουμε μια εικόνα του τρόπου με τον οποίο αφομοιώνονται και αλλοιώνονται στη σκέψη του Παύλου τόσο οι εβραϊκές, όσο και οι ελληνικές κατηγορίες σκέψεως, για να βγη από αυτές το νέο, το καθαρά χριστιανικό ή Παύλειο, θα πρέπει να θυμηθούμε τα γενικά πλαίσια της θεολογικής σκέψεως του Παύλου και να τοποθετήσουμε μέσα σ’ αυτά τις ειδικές περιπτώσεις των όρων ή νοημάτων πού υφίστανται την αλλοίωση. Βασικά ο Παύλος βλέπει τον άνθρωπο και γενικά το θέμα της αλήθειας μέσα στα βιβλικά πλαίσια της δημιουργίας και της ιστορίας της σωτηρίας, όπως αυτά πραγματοποιούνται στο πρόσωπο του Χριστού και στην κοινωνία του Αγίου Πνεύματος, στην Εκκλησία. Κάθε έννοια, είτε εβραϊκή είτε ελληνική είναι η προέλευσή της, περνά μέσα από το διυλιστήριο αυτό, όπου αποκτά τη νέα σημασία της. Αυτό συμβαίνει π.χ. με τη χρήση του όρου «συνείδησις» (και του ρηματικού τύπου «σύνοιδα»), που τον συναντούμε πολύ συχνά στις επιστολές του Παύλου. Η ελληνική σκέψη αρχίζει, χρονολογικά και ουσιαστικά, από την αντίληψη του ανθρώπου ως σκεπτομένου όντος που αποκτά με αυτό τον τρόπο «συνείδηση» του κόσμου αλλά και του εαυτού του, μαζί με όλες τις πολώσεις που περιλαμβάνονται στον τελευταίο και που οδηγούν στα ηθικά διλήμματα και στους «ελέγχους». Από εκεί οδηγείται η ελληνική σκέψη στην ηθική έννοια της συνειδήσεως, που επικρατεί ιδιαίτερα στους χρόνους λίγο πριν από την Καινή Διαθήκη. Στην εβραϊκή νοοτροπία, αντίθετα, η βάση της γνώσεως γενικά βρίσκεται στον θεό και στον λόγο του, ο οποίος δημιουργεί τη συνείδηση όχι πια στον ανθρώπινο νου, αλλά στην «καρδίαν» του ανθρώπου, στον χώρο της υπακοής και της αγάπης. Ο Παύλος με έναν τρόπο δημιουργικό συνθέτει τις δύο αυτές έννοιες και τις αλλοιώνει τοποθετώντας τες σε νέο φως: η συνείδηση είναι βέβαια και γι’ αυτόν γνώση και αυτογνωσία, που περιλαμβάνει «έλεγχον», δεν πηγάζει όμως από τον άνθρωπο και τις νοητικές του ικανότητες, αλλά από την κρίση του Θεού. Ο άνθρωπος γνωρίζει μόνο γιατί γνωρίζεται από τον Θεό. Κάτοπτρο αυτής της συνειδήσεως είναι ο Χριστός και οι σχέσεις του ανθρώπου μέσα στο σώμα του Χριστού, στην Εκκλησία. Έτσι φθάνει να πη ο Παύλος το πρωτότυπο αυτό, ότι η συνείδηση του ανθρώπου αξιολογείται ουσιαστικά, πραγματώνεται όχι από τον ίδιο ούτε απλώς από τον θεό, αλλά από τους άλλους, μέσα στην κοινότητα της Εκκλησίας (βλ. π.χ. Α΄ Κορ. 8, 7-13· Β΄ Κορ. 5, 11, και ιδιαίτερα Α΄ Κορ. 10, 29). Έτσι η όλη γνωσιολογία μεταφέρεται στον χώρο της αγάπης (Α΄ Κορ. 8,2-3) και η αγάπη από «πρακτική» και «συναισθηματική» κατηγορία γίνεται γνωσιολογική έννοια. Με τον τρόπο αυτό η ελληνική σκέψη δεν απορρίπτεται: πρόκειται και πάλι για μια «συνείδηση» με γνωσιολογικό και κριτικό περιεχόμενο, που επιτρέπει τη χρήση του όρου και για τους εθνικούς (με την έννοια πού βρίσκουμε στην επιστολή προς Ρωμαίους 2, 15). Υφίσταται όμως μια βασική αλλοίωση που της αφαιρεί την ανθρωποκεντρικότητα και κάθε δυνατότητα αυτονομίας, που θα μπορούσε να της προσδώση πραγματικά και της προσέδωσε η ελληνική σκέψη. Της αφαιρεί επίσης κάθε αδιέξοδο και αρνητικότητα, που θα μπορούσε να της προσδώση η εβραϊκή αντίληψη περί θείας κρίσεως. Διαμορφωμένη στο πρόσωπο του Χριστού και στην κοινωνία του Αγίου Πνεύματος, δηλαδή της χριστιανικής κοινότητος, η «συνείδηση» αποκτά κάτι το λυτρωτικό που βρίσκεται στην αγάπη.

Γενικά όλοι οι ανθρωπολογικοί όροι, όπως οι συναφείς μεταξύ τους σώμα-σαρξ-νους-πνεύμα κλπ., υφίστανται παρόμοιες αλλοιώσεις στη σκέψη του Αποστόλου. Ο άνθρωπος δεν ορίζεται πια από αυτό που είναι καθαυτός, από την ουσία του (την υλική ή την πνευματική), αλλά από τη σχέση του με τον Θεό και με τους άλλους. Πρόκειται για μια αλλοίωση της όλης Οντολογίας που, όπως θα δούμε αργότερα, διαδραματίζει βασικό ρόλο στη φιλοσοφία των Πατέρων της Εκκλησίας. Μια τέτοια αλλοίωση επιτρέπει στον Παύλο να χρησιμοποιή ελληνικά ανθρωπολογικά σχήματα, όπως οι αντιθέσεις «σαρξ πνεύμα» κλπ., χωρίς να δέχεται ή να δημιουργή με αυτό τον τρόπο οντικές κατηγορίες και δυαλιστικά σχήματα (νεο)πλατωνικής ή άλλης φύσεως. Έτσι μια έννοια, όπως το «σώμα», γίνεται γι’ αυτόν το «σκήνος» από το οποίο «ευδοκούμεν μάλλον εκδημήσαι… και ενδημήσαι προς Κύριον» κάτι πού τόσο εύκολα μπορεί να παρεξηγηθή νεοπλατωνικά αλλά συγχρόνως και η πιο ιερή και θετική οντολογική κατηγορία, το νήμα του Χριστού, της Εκκλησίας, της Ευχαριστίας, του κάθε πιστού, δηλαδή ο όρος που εκφράζει όχι μόνο την αδιαίρετη ακεραιότητα του ανθρώπου, αλλά και την αιώνια ζωή και σωτηρία του.

Η διεργασία αυτή που υφίσταται η ελληνική «σοφία» στη σκέψη του Παύλου επεκτείνεται ουσιαστικά σε όλη τη θεολογία του και είναι ανάλογη προς εκείνη που πραγματοποιείται γενικά στις πρώτες χριστιανικές κοινότητες.

 

Γ. Η ΑΛΛΗΛΟΠΕΡΙΧΩΡΗΣΗ

 

Εκχριστιανισμός του ελληνισμού και εξελληνισμός του χριστιανισμού

 

Ο 2ος αι. ήταν κρίσιμος για τις σχέσεις Ελληνισμού και Χριστιανισμού. Είχε γίνει πια σαφές ότι η ιστορική πορεία του Χριστιανισμού ήταν δεμένη οριστικά με τον Ελληνισμό. Ο δεσμός όμως αυτός δεν ήταν χωρίς κινδύνους για τον Χριστιανισμό. Ο πιο μεγάλος κίνδυνος ήταν να εξελληνισθή τόσο πολύ ο Χριστιανισμός, ώστε να αποτελέση ουσιαστικά ένα παρακλάδι, μιαν «αίρεση» του Ελληνισμού. Στις αιρέσεις ο κίνδυνος αυτός δεν αποφεύχθηκε. Κοσμοθεωριακά στοιχεία του Ελληνισμού αντικατέστησαν βασικές θέσεις του Χριστιανισμού με αποτέλεσμα να αλλάξη ριζικά ο χαρακτήρας του τελευταίου. Στην περίπτωση των Απολογητών η αντικατάσταση αυτή ήταν μόνο μερική. Χάρη στην εκλεκτικότητα των χριστιανών αυτών στοχαστών, πολλές από τις βασικές κοσμοθεωριακές θέσεις του Ελληνισμού δεν βρήκαν τον δρόμο τους στον Χριστιανισμό. Οι Απολογητές επέμεναν στη διατήρηση βασικών άρθρων της πίστεως της Εκκλησίας και απέρριπταν κάθε ελληνική διδασκαλία πού ήταν αντίθετη σ’ αυτά. Αλλά η ελληνική σκέψη δεν ήταν κάτι που μπορούσε να περιορισθή σε συγκεκριμένα «θέματα» ή άρθρα πίστεως. Διαπερνούσε τα πάντα και αποτελούσε σε τελευταία ανάλυση υπόθεση μεθοδολογίας, αφορούσε δηλαδή στη στάση που παίρνει ο άνθρωπος γενικά απέναντι στον κόσμο και στους θεούς. Και στο σημείο αυτό, όπως είδαμε, οι Απολογητές, στην προσπάθεια τους να εναρμονίσουν τον Χριστιανισμό με την ελληνική φιλοσοφία, άφησαν τον Ελληνισμό να διαπεράση τη χριστιανική στάση απέναντι στον κόσμο κατά ένα τρόπο επικίνδυνο. Το φαινόμενο αυτό το ονομάσαμε ήπιο εξελληνισμό του Χριστιανισμού. Οι Απολογητές δεν ήταν οι ίδιοι αιρετικοί – και αυτό χάρη στην εκλεκτικότητα τους. Έριξαν όμως τα σπέρματα τρομερών αιρέσεων που ταλαιπώρησαν την Εκκλησία στον 3ο και τον 4ο αι.

Ο τρόπος, με τον όποιο αντιμετώπισε ή Εκκλησία τόσο τις πρώτες αιρέσεις που εξετάσαμε όσο και αυτές που προέκυψαν αργότερα από τον «ήπιο εξελληνισμό» του Χριστιανισμού από τους Απολογητές, συνδέεται ουσιαστικά με το όλο πρόβλημα της σχέσεως Ελληνισμού και Χριστιανισμού τον 2ο αι. Παράλληλα με την κίνηση τόσο του ακραίου όσο και του ήπιου εξελληνισμού του Χριστιανισμού, για τους οποίους αναφέραμε παραπάνω, αναπτυσσόταν τον 2ο αι. και μια αντίστροφη πορεία στη σχέση Ελληνισμού και Χριστιανισμού. Ήταν η προσπάθεια του Χριστιανισμού να κατακτήση αυτός ουσιαστικά τον Ελληνισμό, να γίνη δηλαδή ένας εκχριστιανισμός του Ελληνισμού όχι στην επιφάνεια αλλά στην ουσία.

Το ενδιαφέρον στην ιστορία της εποχής που εξετάζουμε είναι ότι εκείνοι που έκαναν την πρώτη αυτή προσπάθεια εκχριστιανισμού του Ελληνισμού ήταν οι ίδιοι Έλληνες. Αυτό σημαίνει ότι ο εκχριστιανισμός αυτός δεν ήταν μια άρνηση του Ελληνισμού. Ήταν μια μεταμόρφωση, στην οποία τα βασικά ερωτήματα και ενδιαφέροντα του ελληνικού πνεύματος ικανοποιήθηκαν με απαντήσεις που δεν ήταν πια «ελληνικές». Έτσι η μεγάλη αυτή μεταμόρφωση απέδειξε ότι ο Χριστιανισμός μπόρεσε να κάνη μια βαθιά διάκριση ανάμεσα στα ερωτήματα και στις απαντήσεις του ελληνικού πολιτισμού. Γιατί υπήρχαν πραγματικά ερωτήματα όχι μόνο βέβαια διανοητικά, αλλά κυρίως υπαρξιακά που μόνον οι Έλληνες με τον τρόπο της σκέψεώς τους ήταν σε θέση να προβάλουν. Μερικά από αυτά, όπως το κοσμολογικό, το Οντολογικό κλπ. Αλλά ακριβώς το ότι τέτοια ερωτήματα και αγωνίες τυπικά, και αποκλειστικά, ελληνικές, βρήκαν ικανοποίηση σε μια κοσμοθεωρία που στη βάση της την ιουδαϊκή δεν έθετε ποτέ τέτοιου είδους ερωτήματα, αυτό ακριβώς είναι το θαύμα που επιτέλεσαν οι Έλληνες Πατέρες. Το θαύμα αυτό, που απαιτούσε δημιουργική σκέψη σπάνια, ολοκληρώθηκε βέβαια και έδειξε το μεγαλείο του τον 4ο αι., στη «χρυσή» αυτή περίοδο των Πατέρων της Εκκλησίας. Αλλά η αρχή του, χωρίς την οποία ποτέ δεν θα υπήρχε η «χρυσή» εκείνη περίοδος, βρίσκεται στον 2ο αι.

 

Συμπεράσματα

 

Ο Χριστιανισμός έκανε πλήρη χρήση του ελληνικού πολιτισμού στα μέσα της εκφράσεώς του. Πήρε από τον Ελληνισμό τη γλώσσα και τις μορφές εκφράσεως, όπως όλοι οι κάτοικοι της ελληνορωμαϊκής οικουμένης στα χρόνια αυτά, χωρίς όμως να επιδοθή στην καλλιέργεια των ελληνικών γραμμάτων. Η Ομιλητική και το κήρυγμα μόνο προς το τέλος του 2ου αι., και αυτό πολύ δειλά, αρχίζουν να καλλιεργούνται με βάση τα ελληνικά πρότυπα. Η υμνογραφία δεν παρουσιάζει και αυτή ανάπτυξη σε σημείο που να θεωρηθή συμβολή στην εξέλιξη της ελληνικής φιλολογίας. Μόνον η ελληνική πολιτική ζωή φαίνεται να έχη κάποια σχέση με την οργάνωση της Εκκλησίας. Εκείνο όμως που έχει καίρια σημασία στη σχέση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στα χρόνια αυτά είναι η συνάντηση δύο κοσμοθεωριών και η γέννηση από τη συνάντηση αυτή ενός νέου κόσμου. Από το πρίσμα αυτό προπαντός είδαμε την ιστορική εξέλιξη του Χριστιανισμού στον χώρο του Ελληνισμού, γιατί αυτό κυρίως έκρινε και κρίνει και σήμερα ακόμη την ιστορική πορεία του Ελληνισμού.

Η συνάντηση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στο επίπεδο της κοσμοθεωρίας δημιούργησε συγκρούσεις, αλληλοεπιδράσεις, αλλά και ιστορικής σημασίας μεταμορφώσεις τόσο στον Ελληνισμό όσο και στον Χριστιανισμό. Ο Χριστιανισμός, έχοντας τις ιστορικές καταβολές του στον Ιουδαϊσμό, έφερε μαζί του μια θεώρηση του κόσμου που επικράτησε να την λέμε βιβλική. Σύμφωνα με τη θεώρηση, αυτή ο κόσμος δεν είναι αυθυπόστατος, ούτε αυτεξήγητος. Για να τον κατανοήσης και να ζήσης σωστά σ’ αυτόν, πρέπει να πας πίσω από αυτόν, να προϋποθέτης ένα ον εντελώς ελεύθερο από τον κόσμο, τον Θεό, ο οποίος δεν ερμηνεύεται από τον κόσμο, αλλά ερμηνεύει αυτός ως προϋπόθεση τον κόσμο. Τόσο ελεύθερος είναι ο Θεός αυτός από τον κόσμο, ώστε η ελευθερία Του, η θέληση και η ενέργειά Του να δημιουργούν όντα. Οτιδήποτε δηλαδή μπορεί να λεχθή ότι υπάρχει είναι αποτέλεσμα της ελευθερίας και των επεμβάσεων του ελευθέρου αυτού Όντος στον χώρο και στον χρόνο. Έτσι η βιβλική σκέψη έφθασε στο σημείο να βλέπη τα πάντα από τη σκοπιά της Ιστορίας. Το ρήμα «είναι» στη βιβλική (την εβραϊκή) γλώσσα δεν αντιστοιχεί παρά στο «δραν», «συμβαίνειν» κλπ.

Μια τέτοια νοοτροπία ήταν φυσικό να συναντήση δυσκολίες στον ελληνικό χώρο. Όχι γιατί η ελληνική σκέψη ήταν «άθεη», κάθε άλλο. Από την κλασική ακόμη εποχή οι Έλληνες καλούσαν τη φιλοσοφία τους «θεολογία», ενώ στα χρόνια που εξετάσαμε εδώ είχαν καλλιεργήσει ακόμη περισσότερο τις θεολογικές πλευρές της σκέψεώς τους. Αλλά ο θεός των Ελλήνων ήταν πάντοτε δεμένος με τον κόσμο. Ουσιαστικά δεν ήταν αυτός η προϋπόθεση που ερμηνεύει τον κόσμο, αλλά το συμπέρασμα, στο οποίο φθάνουμε εξετάζοντας τον κόσμο (Πλάτων). Και όταν ακόμη ο Θεός δημιουργή τον κόσμο από τη θέλησή του, όπως στον «Τίμαιο» του Πλάτωνος, τον δημιουργεί από ύλη πού προϋπάρχει. Είναι ήδη γνωστό πως δημιουργός σημαίνει στην ουσία διακοσμητής. Είναι αδιανόητο για τον αρχαίο Έλληνα να προϋποθέσης ένα Θεό που δεν δεσμεύεται από το Είναι. Το Είναι είναι η προϋπόθεση της δράσεως και της ελευθερίας – όχι το αντίστροφο που υποδηλώνει η βιβλική νοοτροπία. Πρώτα υπάρχεις και ύστερα δρας ελεύθερα. Η ελευθερία που αυθαιρετεί απέναντι του κόσμου και της αρμονίας του είναι ύβρις που τιμωρείται ακριβά. Αυτό διδάσκει με συνέπεια η αρχαία τραγωδία.

Το πρόβλημα λοιπόν που δημιούργησε η είσοδος του Χριστιανισμού στον χώρο του Ελληνισμού ήταν βαθύτατο. Ήταν πρόβλημα ερμηνείας. Για να καταλάβη ένας Έλληνας, σύμφωνα με όσα είπαμε παραπάνω, το κήρυγμα περί Χριστού, έπρεπε πρώτα να θέση το ερώτημα: τι είναι ο Χριστός. Για τον Ιουδαίο που γινόταν Χριστιανός τέτοιο ερώτημα ή δεν υπήρχε ή έπαιρνε την απάντησή του από την Ιστορία: ο Χριστός αντιπροσωπεύει μια ορισμένη επέμβαση και πράξη του Θεού στον Κόσμο αυτό είναι το Είναι του, δηλαδή μια θεία πράξη και συνεπώς ο Θεός ο ίδιος. Έτσι το πρόβλημα της ερμηνείας μεταβαλλόταν σε θέμα αλλαγής νοοτροπίας. Ο Έλληνας έπρεπε να μάθη να σκέπτεται ιστορικά και να ανάγη το Είναι στην ελευθερία, να αναστρέψη δηλαδή την κοσμοθεωρία του. Αλλά το πρόβλημα είχε και την αντίθετη πλευρά. Με το να θέτη το ερώτημα περί Χριστού περί κόσμου οντολογικά και όχι ιστορικά (με το να ερωτά δηλαδή τι είναι ο Χριστός ή κάποιο ον) ο Έλληνας υποχρέωνε τους κήρυκες του Χριστιανισμού να βρουν τρόπους να εκφράσουν την πίστη τους με οντολογικές κατηγορίες, χωρίς όμως να δεχθούν την ελληνική νοοτροπία, όπως την περιγράψαμε παραπάνω (χωρίς δηλαδή να δεσμεύσουν τον Θεό και την ελευθερία στην οντολογία). Εδώ ακριβώς αρχίζει η μεγάλη δυσκολία, αλλά και η μεγάλη δυνατότητα. Εδώ γεννιέται ο εκχριστιανισμένος Ελληνισμός.

Στην ιστορική αναδρομή πού κάμαμε, είδαμε τις αποτυχίες και τις επιτυχίες του Χριστιανισμού στο μεγάλο αυτό θέμα. Πολλοί χριστιανοί στοχαστές, στη συνάντηση αυτή των δύο κοσμοθεωριών, έκλιναν ολοκληρωτικά ή μερικά προς την πλευρά της ελληνικής κοσμοθεωρίας. Άλλοι όμως μετέτρεψαν τον κίνδυνο σε δυνατότητα. Παρέμειναν Έλληνες επιμένοντες να ρωτούν για το Είναι του κόσμου, του Χριστού και του Θεού· αλλά και βιβλικοί με το να ανάγουν το Είναι του κόσμου στην ελευθερία και να κρίνουν την ύπαρξη του κόσμου με το κριτήριο της Ιστορίας, και των εσχάτων. Και έτσι έγινε το θαύμα. Για πρώτη φορά στην Ιστορία ο Ελληνισμός έμαθε να ταυτίζη το Είναι με την ελευθερία και με την πράξη και να κάνη την προσωπική σχέση και την αγάπη όχι αποτέλεσμα του Είναι αλλά ταυτόσημη με αυτό. Συγχρόνως έμαθε και ο κόσμος όλος ότι οι δύο πολιτισμοί που επί αιώνες αντιμάχονταν αλλήλους, ο Ανατολικός Συριακός και ο Ελληνικός, και που υποχρεώθηκαν να ζήσουν κάτω από την ίδια στέγη στις ελληνιστικές και ρωμαϊκές πραγματικότητες της Ιστορίας, μπορούσαν πια ελεύθερα και σαν αποτέλεσμα μιας βαθιάς εσωτερικής συνθετικής διεργασίας να ζουν ως ένας άνθρωπος. Το «ουκ ένι Έλλην και Ιουδαίος» που διεκήρυξε ο Παύλος δεν ήταν εύκολο να γίνη ιστορική πραγματικότητα. Σήμαινε μια βαθύτατη αλλαγή στην Ιστορία, της οποίας δημιουργοί ήταν οι Έλληνες Πατέρες. Η δημιουργική συνάντηση Ελληνισμού και Χριστιανισμού στα πρόσωπα των πρώτων Πατέρων της Εκκλησίας έκρινε έτσι οριστικά και ευεργετικά την πορεία όχι μόνο της ελληνικής αλλά και της Παγκόσμιας Ιστορίας.

Πηγή1: Το κείμενο αυτό δημοσιεύεται πλήρες στον Στ΄ τόμο της Ιστορίας του Ελληνικού έθνους

Πηγή2: http://www.dide.ach.sch.gr/thriskeftika/keimena/zizioulas.htm

Το Μακεδονικό, αφύπνιση έστω την ύστατη στιγμή

6/11/2007, του Γιώργου Καραμπελιά

Το Μακεδονικό ζήτημα έχει καταντήσει να αποτελεί την χαρακτηριστικότερη περίπτωση της εθνικής μας σχιζοφρένειας. Από τη μία πλευρά το έχουμε εγκαταλείψει επί δεκαπέντε χρόνια σε μια μη πολιτική στάση που έχει οδηγήσει στην αναγνώριση της FYROM ως Μακεδονίας από 123 χώρες έως σήμερα, ενώ ταυτόχρονα συντηρούμε την οικονομία των Σκοπίων, παρά τους αλυτρωτισμούς τους. Από την άλλη όταν μπαίνει, κατά τακτά χρονικά διαστήματα, το ζήτημα του ονόματος, κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας και υποστηρίζουμε πως δεν δεχόμαστε καμία αναφορά του ονόματος Μακεδονία στην ονομασία τους. Έτσι τα χρόνια περνούν, η ονομασία «Μακεδονία» εδραιώνεται και γίνεται όλο και πιο δύσκολη η εξεύρεση λύσης. Οι ηγέτες μας, πολιτικοί χωρίς όραμα και σχέδιο για τη χώρα και την περιοχή, των οποίων οι σχεδιασμοί εξαντλούνται απλώς στο πως θα εκλεγούν στις επόμενες εκλογές, αρκούνται στο να αποφύγουν το ζήτημα για λογαριασμό τους και να το αφήνουν να κακοφορμίζει. Με μοιραία πιθανή κατάληξη τη γελοία και ταπεινωτική για την Ελλάδα θέση, της λεγόμενης «διπλής ονομασίας», όπου μόνο εμείς σε όλο τον κόσμο θα αρνιόμαστε την ονομασία «Μακεδονία». Και έτσι σταδιακώς, από κρίση σε κρίση, οδηγούμαστε μοιραίοι και άβουλοι σε μια εθνική ήττα μεγάλων διαστάσεων.

Σήμερα βρισκόμαστε πάλι μπροστά σε μια νέα έξαρση. του ζητήματος. Ο υποφαινόμενος από την αρχή της εμφάνισής του προβλήματος υποστήριζε μία και την ίδια θέση, την οποία έχω εκφράσει πολλές φορές.

Είναι προφανές πως κατ’ αρχάς κατανοούμε και συμμετέχουμε στην οργή και την καταδίκη ενάντια στο φάντασμα του σλαβομακεδόνικου (ή βουλγαρικού) σωβινισμού που επανεμφανίστηκε, μια ξαφνική αναβίωση μιας αντιπαράθεσης που αιματοκύλισε και διαίρεσε τα Βαλκάνια για 80 χρόνια τουλάχιστον –από τη δεκαετία του 1860 έως αυτή του 1940. Γι’ αυτό θεωρούμε απαράδεκτη τη στάση εκείνων, των δήθεν «αντιεθνικιστών», που επαναλαμβάνουν διαρκώς πως δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα, και τα Σκόπια μπορούν να αυτο-ονομάζονται όπως θέλουν, άσχετα με το εάν έχουν βλέψεις εναντίον την ελληνικής Μακεδονίας και θέλουν να σφετεριστούν το όνομα και την ιστορία της Μακεδονίας. Γι’ αυτό και συμμετείχαμε και συμμετέχουμε και σήμερα στις κινητοποιήσεις για το Μακεδονικό.

Από την άλλη πλευρά όμως θλιβόμαστε ιδιαίτερα γιατί το Μακεδονικό υπήρξε παράγοντας γελοιοποίησης της Ελλάδας, μεγάλη ευκαιρία για τους Τούρκους και άλλους άσπονδους φίλους μας σε Ανατολή και Δύση να μας απομονώσουν στα Βαλκάνια και την διεθνή κοινότητα. Και αυτό παρόλο που μετά την κατάρρευση του Ανατολικού στρατοπέδου μας δόθηκε και πάλι η δυνατότητα να αναπτύξουμε μια βαλκανική στρατηγική που θα απαντούσε στο μεγάλο εθνικό μας πρόβλημα, που είναι η τουρκική επιβουλή.

Ας μελετήσουμε λίγο την ιστορία μας σε βάθος χρόνου. Η Ελλάδα από τη γεωγραφική της θέση είναι ανοικτή τουλάχιστον προς τρεις κατευθύνσεις. Προς τα Ανατολικά, τα Βόρεια και τα Δυτικά. Και οι μεγάλες απειλές στην ιστορία μας έρχονταν πάντοτε από τα Δυτικά ή τα Ανατολικά. Οι Πέρσες, οι Άραβες και οι Τούρκοι από τα Ανατολικά, οι Ρωμαίοι, οι Φράγκοι, οι Ιταλοί κ.λπ. από τα Δυτικά. Αν την ίδια στιγμή είμαστε σε αντιπαράθεση και με τους βόρειους γείτονές μας. τότε δεν έχουμε καμία ελπίδα. Ο μεγάλος Στήβεν Ράνσιμαν αναφερόμενος στην σταδιακή κατάληψη του ύστερου Βυζαντίου από τους Τούρκους, αφού πρώτα είχαμε δεχτεί την επίθεση των Σταυροφόρων, λέει: «Αν τα ορθόδοξα κράτη της Ανατολικής Ευρώπης θα ήσαν ποτέ σε θέση να συνενωθούν σε μια πραγματική συμμαχία, θα μπορούσαν ν’ ανθέξουν εναντίον της Δύσεως και εναντίον των Τούρκων. Αλλά οι εμφύλιοι πόλεμοι και η αντιπάθεια των Σλάβων Σλάβων της Βαλκανικής «Βαλκανικής» εναντίον των Ελλήνων εμπόδισε κάθε τέτοια συμμαχία»[1].

Η Τουρκία υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει το μεγαλύτερο μέρος των Βαλκανίων μόνο όταν οι Βαλκανικοί λαοί την αντιμετώπισαν από κοινού, στον Α΄ Βαλκανικό πόλεμο. Γι’ αυτό και προσπαθούσαμε –τουλάχιστον μερικοί και δυστυχώς όχι τόσο πολλοί– να τηρήσουμε από την αρχή μια δύσκολη στάση: Nα υποστηρίζουμε τις κινητοποιήσεις ενάντια στην σοβινιστική υφαρπαγή του ονόματος και της ιστορίας της Μακεδονίας και ταυτόχρονα να επιθυμούμε το ταχύτερο δυνατό έναν συμβιβασμό με γεωγραφική αποδοχή και μόνο του όρου Μακεδονία –του τύπου Άνω Μακεδονία, ΓκόρναΜακεντόνια– που θα επέτρεπε στην Ελλάδα να αναπτύξει δυναμικά μια βαλκανική πολιτική και θα όρθωνε στο εσωτερικό της Ευρώπης έναν βαλκανικό πόλο απέναντι στην Τουρκία.

Σήμερα νομίζουμε ότι έχει αποδειχτεί η ευθυκρισία μιας τέτοιας επιλογής, όπως ίσως και η εξαιρετική, πλέον, δυσκολία της να εφαρμοστεί δεδομένου ότι χάσαμε πολύτιμο χρόνο.

Οι αρνητικές επιπτώσεις

Μέχρι σήμερα υπήρξαν σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις. Και αναφέρουμε μερικές.

Α. Η θέση μας – ούτε Μακεδονία ούτε τα παράγωγά της– μας δημιούργησε μεγάλα και σοβαρά προβλήματα στα Βαλκάνια εμποδίζοντάς μας να αναλάβουμε πρωτοβουλίες σε παμβαλκανικό επίπεδο, αμέσως μετά την κατάρρευση του “υπαρκτού σοσιαλισμού”.

Β. Αυτή η στάση μας επέτρεψε στη Δύση να μας απομονώσει και να μας δυσφημήσει διεθνώς, απομόνωση που είχε αρνητικές συνέπειες και για τους Σέρβους και για τη συνοχή των Βαλκανίων.

Γ. Αποτέλεσε ιδανική ευκαιρία για τους Τούρκους να διεισδύσουν στα Σκόπια και να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν έναν άξονα Αλβανία-Σκόπια-Βουλγαρία ενάντια στην Ελλάδα και τη Σερβία και να προωθήσουν συνολικά τις τουρκικές διεκδικήσεις ενάντια στην Ελλάδα.

Δ. Σε περίπτωση κρίσης του εν πολλοίς τεχνητού κράτους των Σκοπίων, με πιθανή απόσχιση των Αλβανών, κινδυνεύει, όσο διατηρείται η αντιπαράθεση, να οδηγήσει τους Σκοπιανούς στη Βουλγαρία και να μας ξαναφέρει το πρόβλημα πολύ χειρότερο, ως ελληνοβουλγαρική αντιπαράθεση. Και στη Βουλγαρία υπάρχουν εν υπνώσει ισχυρές σοβινιστικές ανθελληνικές αγκυλώσεις, τις οποίες θα σπεύσει να εκμεταλλευτεί η Τουρκία.

Ε. Επέτρεψε στο εσωτερικό της χώρας στις λεγόμενες “αντι-εθνικιστικές” δυνάμεις να συσπειρώσουν σχετικά εύκολα τις από παράδοση “διεθνιστικές” δυνάμεις της αριστεράς σε ένα “αντιμακεδονικό μέτωπο”. Αυτή η συσπείρωση είχε πολύ αρνητικές συνέπειες. Διότι απομάκρυνε από τα εθνικά θέματα ένα σημαντικό ποσοστό διανοουμένων που ταλαντεύονταν και τους έριξε στο στρατόπεδο του άκριτου ευρωπαϊσμού. Έτσι είδαμε τμήματα της Αριστεράς που σε σχέση με το Κυπριακό ή την Τουρκία στο παρελθόν είχαν γενικά σωστή στάση να μεταβάλουν τη στάση τους με βάση το “Μακεδονικό”.

Στ. Τέλος στο δικό μας στρατόπεδο, των «πατριωτικών δυνάμεων»-, ενίσχυσε τις τάσεις στον “μικροεθνικισμό”, του τύπου: “αγώνας εναντίον όλων των γειτόνων μας, ως εχθρών της Ελλάδας”, τη στιγμή που ήταν αναγκαία μια «μεγάλη» εθνική αντισωβινιστική πολιτική στα Βαλκάνια, έστω και αν υποχρεωνόμαστε και σε μερικούς οδυνηρούς συμβιβασμούς, για να μπορέσουμε να αντιμετωπίσουμε τον βασικό αντίπαλό μας, την επεκτατική Τουρκία

Tι μπορεί να γίνει σήμερα

Σήμερα δυστυχώς με την αλλοπρόσαλλη πολιτική των ελληνικών κυβερνήσεων έχουν παγιωθεί τα αρνητικά χαρακτηριστικά

Αυτό που σήμερα πια μπορεί να γίνει είναι από τη μια να επιμείνουμε στο σύνθετο όνομα, ενός γεωγραφικού και μόνο προσδιορισμού, που αποτελεί την έσχατη υποχώρηση που μπορούμε να κάνουμε – διότι βέβαια δεν μπορούμε να χαρίσουμε τη Μακεδονία στους Σλαβομακεδόνες– και από την άλλη να προωθήσουμε μια πολιτική σύσφιγξης των βαλκανικών σχέσεων και απομόνωση των Σκοπίων σε όλα τα διεθνή φόρα. Μια τέτοια πολιτική θα υποχρεώσει σταδιακά την κυβέρνηση των Σκοπίων σε αναθεώρηση της σοβινιστικής της πολιτικής, δεδομένου ότι θα παραμένει έξω από τις βαλκανικές και ευρωπαϊκές διεργασίες – έρμαιο των καλών διαθέσεων της Αλβανίας και της Τουρκίας. Γιατί οι Σλαβομακεδόνες απειλούνται κυρίως από την συμπαγή παρουσία και τον πιθανό αλυτρωτισμό της Αλβανικής κοινότητας και μια σταθεροποίηση των σχέσεών τους με την Ελλάδα, τη Σερβία και τη Βουλγαρία είναι απολύτως αναγκαία για να παραμείνει βιώσιμο το κράτος τους. Μια διαδικασία βαλκανικής συνεννόησης είναι όρος ζωής ή θανάτου για τους Σλαβομακεδόνες.

Και δεν θέλουν να το κατανοήσουν γιατί η Ελλάδα δεν έχει κάνει τίποτε για να τους υποχρεώσει να το κάνουν. Όταν τα Σκόπια απολαμβάνουν όλα τα κέρδη από την Ελλάδα –οικονομική βοήθεια και επενδύσεις– και την ίδια στιγμή δεν χρειάζεται να παραχωρήσουν τίποτε, τότε για ποιο λόγο άραγε να κάνουν οποιαδήποτε υποχώρηση; Αντίθετα αποθρασύνονται, φτάνοντας πλέον να διεκδικούν και τον… Μέγα Αλέξανδρο ή την αρχαία Μακεδονία!

Η Ελλάδα πρέπει να καταγγείλει σε όλα τα διεθνή φόρα και ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον σλαβομακεδονικό αλυτρωτισμό, να επιβάλει οικονομικές κυρώσεις στα Σκόπια και βέβαια να βάλει βέτο στην είσοδό τους με το όνομα FYROM στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ. Διότι βέβαια καθόλου δεν ενοχλεί τα Σκόπια αν για ένα διάστημα τουλάχιστον αποκαλούνται ως FYROM στα επίσημα όργανα των Διεθνών Οργανισμών, αφοί όλοι εκτός από εμάς θα τους αποκαλούν με το όνομα «Μακεδονία». Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να μπουν σε αυτούς τους οργανισμούς. Και εμείς πρέπει να είμαστε αταλάντευτοι. Όσο δεν αποδέχονται έναν συμβιβασμό, ο οποίος είναι οδυνηρός πρωτίστως για μας, δεν υπάρχει περίπτωση εισδοχής τους σε αυτούς.

Σήμερα, ίσως είναι ήδη πολύ δύσκολο να ανατρέψουμε τα τετελεσμένα μιας ακηδίας των ελίτ μας σχεδόν επί δύο δεκαετίες. Ωστόσο δεν έχουμε άλλο δρόμο από μία αταλάντευτη στάση αρχών

Πηγή: http://www.ardin.gr/blog/

---

[1] Στήβεν Ράνσιμαν , Η Μεγάλη Εκκλησία εν αιχμαλωσία, εκδ. Μπεργαδή, Αθήνα 1979, τόμ. Α΄, σ. 213.

Θάψιμο στα καλώδια Υψηλής Τάσης

Σχόλιο

Μετά από αγώνες 15 χρόνων στη Μεσσάτιδα, 4 στη Πάτρα και 1 στο Ρίο, η ΔΕΗ φαίνεται να κάμπτεται κατά το ήμισυ. Στις μέρες που έρχονται θα υπογραφεί μνημόνιο για υπογειοποίηση των Γραμμών Μεταφορά Υψηλής Τάσης (παλιές) και Υπερυψηλής (καινούργιες) εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος των τριών Δήμων.

Μένει όμως το μεγάλο ανάθεμα: Οι 4 Υποσταθμοί υποβιβασμού της Υψηλής τάσης σε κατοικοιμένες περιοχές (Συνοικία Μακρυγιάννη, Νοσοκ. Αγιος Ανδρέας, Πλατεία Ζαβλανίου και Καστελλόκαμπο). Ο εγκυβοτισμός τους αποτελεί μια απλή μείωση των επιπτώσεών τους σ’ αυτές τις περιοχές…

Η ευθύνη βαραίνει πρώτα όσους δεν τόλμησαν να συμπαρασταθούν πιο δυνατά στους κατοίκους. Βαραίνει ακόμα όσες και όσους δεν έβαλαν πιο ψηλά τον πήχη … και δεν πίστεψαν ότι η ΔΕΗ είχε και έχει τεχνολογικές αδυναμίες που την υποχρεώνει να κάνει το αυτονόητο!!!

Εσείς τι λέτε, αφού διαβάσετε το ρεπορτάζ;

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: 07/11/2007 14:23:01

Επιτέλους, μια μάχη στην οποία η Πάτρα εμφανίστηκε ενωμένη, πέρα από διαχωριστικές γραμμές, φαίνεται να κερδίζεται, καθώς η ΔΕΗ αποδέχτηκε το αίτημα της περιοχής για υπογειοποίηση των καλωδίων υψηλής τάσης, από το Ρίο, μέχρι την Μεσσάτιδα.

Στην σύσκεψη που έγινε το πρωί της Τετάρτης, με την συμμετοχή όλων των φορέων, η ΔΕΗ αποδέχτηκε το αίτημα της Πάτρας και των όμορων δήμων για πλήρη υπογειοποίηση των καλωδίων υψηλής τάσης, χωρίς το κόστος να επιβαρύνει την τοπική κοινωνία. Είναι φανερό ότι οι εκπρόσωποι της ΔΕΗ, είχαν πάρει το μήνυμα από προηγούμενες συναντήσεις και είδαν ότι η Πάτρα ζητάει ενωμένη, την ικανοποίηση ενός δίκαιου αιτήματος, όπως έχει γίνει και σε άλλες περιοχές της χώρας.

Ο δήμαρχος Πατρέων, όταν πληροφορήθηκε τα ευχάριστα νέα δήλωσε: «Η επιμονή του Δήμου Πατρέων που απέρριψε κατηγορηματικά την αρχική πρόταση η οποία εξαιρούσε από την υπογειοποίηση της συνοικίες Μακρυγιάννη και Ροδόπουλου καθώς και το Δήμο Μεσσάτιδας αποδείχθηκε αποτελεσματική.

Επιθυμώ να ευχαριστήσω την ηγεσία της ΔΕΗ για την απόφασή της. Ευχαριστώ επίσης τους συλλόγους Μακρυγιάννη και Ροδόπουλου καθώς και την Επιτροπή Αγώνα για το συνεχή μάχη τους και για την άριστη συνεργασία που είχαμε, ιδίως κατά το τελευταίο κρίσιμο δεκαπενθήμερο.

Επίσης ευχαριστώ του δημάρχους Ρίου Χρήστο Λιακόπουλο, Μεσσάτιδας Θανάση Κολλιτσίδα, το νομάρχη Δημήτρη Κατσικόπουλο και τον πρόεδρο της ΤΕΔΚ Γρηγόρη Αλεξόπουλο, που με τη στάση τους κατέστησαν δυνατή και άρα αποτελεσματική, την κοινή τοποθέτηση όλων των τοπικών φορέων».

Στο ίδιο μήκος κύματος και ο πρόεδρος της ΤΕΔΚ Αχαΐας, Γρηγόρης Αλεξόπουλος, ο οποίος τόνισε ότι «ενωμένοι πετύχαμε να λυθεί το χρόνιο πρόβλημα της υπογειοποίησης των καλωδίων υψηλής τάσης ,από τον Δήμο Ρίου μέχρι τον Δήμο Μεσσάτιδος, συμπεριλαμβανομένης και της Πάτρας και αυτό πρέπει να αποτελέσει μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση , πως ενωμένοι δηλαδή μπορούμε να πετύχουμε τα πάντα, έχοντας ως γνώμονα το καλώς νοούμενο συμφέρον του Νομού μας.

Απόδειξη, η κάμψη της στάσης της ΔΕΗ που όταν κατάλαβε πως απέναντι της θα βρει τον αδιαπέραστο τοίχο των Αχαιών πολιτών, ανεξαρτήτου κομματικής τοποθέτησης , «ανέκρουσε πρύμνα» και όχι μόνο δέχτηκε τις προτάσεις των φορέων και των κατοίκων, αλλά προχώρησε και σε πιο βελτιωμένες προτάσεις».

Αυτό που περιμένουν τώρα οι φορείς της περιοχής είναι να υλοποιηθούν και στην πράξη τα όσα αποφασίστηκαν: «Θεωρούμε όμως πως θα πρέπει να περιμένουμε την κοινή υπογραφή του μνημονίου των αποφάσεων που πήραμε κατά την σημερινή σύσκεψη , έτσι ώστε να μην μείνουμε μόνο στα λόγια, αφού τα πολιτικά πρόσωπα έρχονται και παρέρχονται», επισημαίνει η ΤΕΔΚ, ενώ ο Ανδρέας Φούρας θεωρεί ότι «η θετική χθεσινή εξέλιξη μας υποχρεώνει σε στάση συνεχούς εγρήγορσης μέχρις ότου οι αποφάσεις της ΔΕΗ υλοποιηθούν».

ΠΗΓΗ: http://www.patranews.gr/news.asp?ID=7165

Να δυναμώσουμε και να πλατύνουμε κίνημα κατά των Πυλώνων και υποσταθμών στη Μεσσάτιδα και όχι μόνο

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα

Αγαπητοί ποδηλάτες, γονείς και καλεσμένοι. Κύριε Δήμαρχε,

πριν δεκαπέντε περίπου χρόνια, όταν ξεκινούσαν οι πρώτες αντιδράσεις στην περιοχή, ελάχιστοι πίστευαν ότι θα ξετυλιγόταν ευρύτερα και σιγά-σιγά ένα κοινωνικο-περιβαλλοντικό κίνημα με κέντρο την περιοχή μας. Όταν στις 15 Γενάρη του 2003 η φρέσκια τότε δημοτική αρχή προσπαθούσε μέσα στο δημοτικό συμβούλιο να βρει στηρίγματα για «αναβάθμιση της… ΔΕΗ στην περιοχή μας», βρέθηκε απέναντι σε μια υπολογίσιμη χούφτα ακτιβιστών της περιοχής και κατάλαβε γρήγορα και σωστά, ότι το ζήτημα είχε πολλές παραμέτρους.

Όταν λίγες μέρες αργότερα οι μαθητές των σχολείων μας έκαναν πορεία προς το Δημαρχείο, ο Δήμαρχος έκανε το μεγάλο βήμα και κατέβηκε στο δρόμο να κουβεντιάσει μαζί τους. Και όταν στην ημερίδα που έγινε στο τέλος του Μάρτη από τους κοινωνικούς φορείς της περιοχής μας, οι επιστήμονες που στήριζαν τη ΔΕΗ, αντί να μας κλονίσουν, κλονίστηκαν οι ίδιοι. Δόθηκε έτσι η κοινωνική δυνατότητα, ώστε η Μεσσάτιδα να είναι ενωμένη απέναντι στη κυριαρχία, αλλά και την υπεροψία της ΔΕΗ και των όποιων πολιτικών, επιστημονικών ή ιδεολογικών υποστηρικτών της.

Οι ακτιβιστές της τοπικής μας κοινωνίας, οι πρωτοβουλίες της, οι φορείς της (Ένωση συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, Σύλλογος Υγείας & Περιβάλλοντος, Σύλλογος Πρόληψης – ΣΠΕΚΕΟ, κλπ) έδωσαν την κοινωνική και πολιτική δύναμη στο Δήμαρχο Μεσσάτιδας να ηγηθεί και πολλών Δήμων της χώρας για το ζήτημα αυτό. Προσέφεραν στο Δήμο την ιδέα της ανοικτής και λειτουργικά ουσιαστικής διαπαραταξιακής επιτροπής κατά των Πυλώνων της ΔΕΗ και η οποία υλοποιήθηκε σύντομα.

Η διαπαραταξιακή επιτροπή έδωσε την δυνατότητα στο τότε δημοτικό συμβούλιο να συζητήσει προεκλογικά – εκλογές 2004 – σε ανοικτή συνεδρίασή του, με τους υποψήφιους βουλευτές όλων των κομμάτων και να δεσμευτούν ομόφωνα, ότι δεν θα προδώσουν την τοπική κοινωνία. Έδωσε το κίνημα αυτό ακόμη την δυνατότητα να αφυπνιστούν και άλλες περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος. Βοήθησε να αναθαρρήσουν και πάλι οι κάτοικοι της γειτονικής περιοχής Μακρυγιάννη, ότι ο δικός τους αγώνας για το ίδιο ζήτημα δεν είναι σταγόνα στον ωκεανό. Έδωσε τελικά την δυνατότητα στην ΤΕΔΚ, στο Νομαρχιακό Συμβούλιο Αχαΐας, στο Δήμο της Πάτρας, στο Δήμο του Ρίου και σε πολλούς συνδικαλιστικούς φορείς να γίνουμε ένα ενιαίο κίνημα στο θέμα αυτό.

Σήμερα, Ιούνιος 2007, βρισκόμαστε σε ένα ανώτερο επίπεδο, σε ένα σημαντικό σταυροδρόμι.

α) Διαθέτουμε αποφάσεις των τριών δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος και της ΤΕΔΚ για κοινή αντιμετώπιση του ζητήματος. Διαθέτουμε την φετινή ομόφωνη απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου για έξοδο από το πολεοδομικό συγκρότημα των γραμμών μεταφοράς, αλλά και των υποσταθμών υποβίβασης τάσης από 150.000V σε 20.000V. Η υπογειοποίηση των γραμμών και το όποιο κόστος, για τα οποία έχει ανοίξει ένα διάλογος με την επιχείρηση και την Κυβέρνηση, είναι απλά μια πτυχή του προβλήματος.

β) Υπάρχει πολιτική διασύνδεση με δήμους της χώρας, που αντιμετωπίζουν παρόμοια προβλήματα.

γ) Έχουμε αποκτήσει τεράστια πολιτική και επιστημονική τεχνογνωσία, που φθάνει έξω από τα σύνορα της χώρας.

δ) Έχουν καμφθεί πια όλες οι υπερφίαλες προσπάθειες της ΔΕΗ και των υποστηρικτών της, ότι δεν δημιουργούνται δήθεν περιβαλλοντικά – οικονομικά προβλήματα, κυρίως δε προβλήματα υγείας και ιδίως σε ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως τα παιδιά, από την συνεχή και αθέλητη έκθεση στο ηλεκτρικό και μαγνητικό πεδίο των γραμμών και των ΚΥΤ, τουλάχιστον σε αποστάσεις πιο κοντά από τα 200 m.

ε) Εμείς, οι κοινωνικοί φορείς της τοπικής κοινωνίας, δεν έχουμε αυτονόητα παραδώσει την διαχείριση του προβλήματος με λευκή επιταγή στους δήμους, τη ΤΕΔΚ, τη Νομαρχία, τους Βουλευτές. Ανοίγουμε το ζήτημα συνεχώς, αλλά και στηρίζουμε τους παραπάνω φορείς της περιοχής, στο βαθμό που συνεχίζουν στην κατεύθυνση που έχουμε ήδη χαράξει. Ενημερώνουμε τη νέα γενιά για το πρόβλημα. Έχομε απόψεις και προτάσεις εντός του δημοτικού μας συμβουλίου και εντός της διαπαραταξιακής επιτροπής, όχι πάντα χωρίς τριβές.

στ) Και πάνω απ’ όλα κρατάμε το ζήτημα αυτό ισότιμα και ψηλά στην περιοχή μας, μαζί με τα άλλα τρία μεγάλα ζητήματα.

ι) Το καθαρό και πλούσιο σε ποσότητα νερό για τους ανθρώπους με περίσσευμα για το πράσινο.

ιι) Την ανάπτυξη του Λυκείου μας, ως αυτόνομου σχολικού κέντρου της περιοχής μας.

ιιι) Την πλήρη μορφωτική, κοινωνική, καλλιτεχνική και αθλητική ανάπτυξη, με στοιχεία πρωτογενούς πρόληψης για τη νέα γενιά της περιοχής μας, που είναι οι όροι για να μην είμαστε φτωχοί δορυφόροι της Πάτρας.

Στο σημείο αυτό θέλουμε να επισείσουμε την προσοχή σε όλες και όλους στα διακυβεύματα αυτής της περιόδου.

1) Γνωρίζουμε όλοι καλά, ότι το που ακριβώς στο δήμο Ρίου, αλλά και το πως θα κατασκευαστεί ο νέος μεγάλος υποσταθμός της ΔΕΗ, που θα κατεβάζει τα 400.000 V για να διοχετευθούν σε όλο το δυτικό άξονα της χώρας, καθορίζει καίρια την έκβαση της τελικής νίκης σε όλο το πολεοδομικό συγκρότημα, άρα και στη Μεσσάτιδα. Γι’ αυτό χρειάζεται η αμέτρητη συνδρομή μας στην κοινωνία και στο Δήμο του Ρίου.

2) Ξεκαθαρίζουμε ότι η υπογειοποίηση, για την οποία η ΔΕΗ ζητάει να καταθέσουμε για 3^η φορά τον οβολό μας, δεν είναι ο κεντρικός μας στόχος. Στόχος μας είναι η απομάκρυνση των υπαρχόντων δύο γραμμών – όπως και των υποσταθμών – έξω από τις κατοικημένες περιοχές του πολεοδομικού συγκροτήματος και φυσικά η απομάκρυνση κάθε ιδέας για τρίτη σειρά γραμμών.

3) Αρνούμαστε να πληρώνουμε για 3^η φορά τη «ΔΕΗ Ανώνυμη Εταιρεία», με μετόχους στο Χρηματιστήριο. Πληρώνουμε για 1^η φορά φόρους ως πολίτες στο κράτος, από το οποίο η ΔΕΗ παίρνει χωρίς να πληρώνει τις δημόσιες εκτάσεις για δίοδο των γραμμών της. Πληρώνουμε για 2^η φορά ως καταναλωτές στη ΔΕΗ, με τιμολογιακή πολιτική στην οποία δεν έχουμε λόγο. Ε! Δεν μπορούμε να πληρώσουμε για 3^η φορά και ως χρήστες των επιπτώσεων στην υγεία των παιδιών μας, στο περιβάλλον και στη γενικότερη υποβάθμιση της περιοχής μας και εξ αιτίας των πυλώνων. Αυτό θα έλλειπε μάλιστα, η ΔΕΗ να θυμηθεί να ζητήσει και χρήματα για την υπογειοποίηση των γραμμών μεσαίας τάσης, που έχει κάνει εδώ και τόσες δεκαετίες τώρα, στην κεντρική Πάτρα…

4) Τονίζουμε, για να έχουμε καθαρούς λογαριασμούς, ότι οι φορείς της αυτοδιοίκησης πρέπει να γνωρίζουν ότι οι τοπικές κοινωνίες και οι κοινωνικοί φορείς τους είναι μαζί τους σ’ αυτή την μάχη. Αλλά αυτό σηματοδοτεί ταυτόχρονα και αλληλένδετα την πολιτική μας εκτίμηση, ότι δεν αποδέχονται τις τυχούσες πιέσεις από την επιχείρηση ή την κεντρική εξουσία για επώδυνες λύσεις ή έστω ψευτολύσεις.

5) Υπενθυμίζουμε, ότι βρισκόμαστε σε προεκλογική περίοδο, οπότε είναι ανάγκη να γίνει εκ νέου ανανέωση των δεσμεύσεων των υποψηφίων βουλευτών των κομμάτων, τόσο σε ειδικές συνεδριάσεις των δημοτικών συμβουλίων, όσο και στην κοινωνία ανοικτά.

6) Όλοι εμείς, η νέα γενιά, οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι, οι επαγγελματίες, οι συνταξιούχοι, οι κοινωνικοί φορείς της Μεσσάτιδας και οι φορείς όλου του πολεοδομικού συγκροτήματος, δεν ξεχνάμε ότι η ΔΕΗ βιάζεται, για τους δικούς της λόγους, να έχει το χαμηλότερο κόστος για την όποια συντήρηση του παλιού δικτύου και την δημιουργία καινούργιου.

Προσπαθεί γι’ αυτό να μας πείσει ότι τάχα είναι αδιέξοδος αυτός ο αγώνας μόνο και μόνο για να μη ξυπνήσει κατοίκους και σε άλλα πολεοδομικά συγκροτήματα. Αλλά αυτό είναι πια μάταιο γι’ αυτήν, ανεξάρτητα του ότι δεν σταματά να βρει τους τρόπους και τις ρωγμές σε μας, ώστε να ξεπεράσει τον σκόπελο των 15 ετών. Και εδώ παρουσιάζονται και είναι απτές οι ευθύνες της πολιτείας, που προσπαθεί να ελιχθεί εις βάρος των πολιτών και της κοινωνίας.

Εμείς έχουμε ως κεντρικό μας πυλώνα την πίστη, ότι χωρίς επαγρύπνηση, προσωπικές θυσίες, συλλογικούς αγώνες και συμμετοχή στις πραγματικές και ουσιαστικές πρωτοβουλίες από τη μια, αλλά και έλεγχο με συνδρομή και συνδρομή με έλεγχο στους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης από την άλλη, δεν θα έχουμε νίκες.

Εμείς λοιπόν, τελειώνοντας, σας προτρέπουμε όλες και όλους να είμαστε σταθεροί στον αγώνα μας. Έτσι εκτιμάμε ότι θα καταλάβει καλά η ΔΕΗ και η Πολιτεία, ότι πονηρές προσπάθειες για πονηρές λύσεις δεν μπορούν να γίνουν πραγματικότητα. Να αφήσουν επομένως κατά μέρος τα όποια πολιτικά παρακάλια, τους συμψηφισμούς, τις πιέσεις ή τα ψεύτικα επιχειρήματα που χρησιμοποιούν, για να καμφθεί το φρόνημα που έχουμε κατακτήσει.

– Να δυναμώσουμε και να πλατύνουμε λοιπόν το κίνημα στη Μεσσάτιδα και σε όλη την περιοχή κατά των γραμμών μεταφοράς και των υποσταθμών, παλιών και νέων, όταν περνούν πάνω και γύρω από τα κεφάλια μας.

– Η ΔΕΗ να πάψει να λειτουργεί ως λαίμαργη κερδοφόρα ύαινα.

– Η Πολιτεία να καταλάβει ότι αντλεί την εξουσία της από μας και όχι από τις επιχειρήσεις.

– Θα νικήσουμε!

Οβρυά Μεσσάτιδας, 08-06-2007

Το κείμενο αυτό είναι η κεντρική ομιλία που έγινε στο 2ο Δημ. Σχολείο Οβρυάς, όπου κατέληξε η ποδηλατοπορεία 200 και ποδηλατών, με σύνθημα «Ποδηλατώ και … απομακρύνω», που διοργάνωσε η Ένωση Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων το Σάββατο 9-06-2007 στις 19.30, με αφετηρία το Λύκειο Δεμενίκων, για την απομάκρυνση των Γ.Μ.Υ.Τ. της ΔΕΗ από τη Μεσσάτιδα. Στηρίχτηκε σε άξονες που αποφάσισε ομόφωνα το ΔΣ της Ένωσης και έγινε αποδεκτό στη συνεδρίασή της στις 8-6-2007.

Ο Παναγιώτης Α. Μπούρδαλας αυτή την περίοδο είναι αντι/δρος της Ένωσης Συλλόγων Γονέων & Κηδεμόνων Μεσσάτιδας, μέλος της διευρυμένης διαπαραταξιακής επιτροπής του Δήμου Μεσσάτιδας κατά των Πυλώνων και Γραμματέας της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας.

Υλικό και εδώ: http://podilatespatra.blogspot.com/2007/06/blog-post_10.html,

Έξω οι Υποσταθμοί και οι Πυλώνες της ΔΕΗ από το πολεοδομικό συγκρότημα της Πάτρας

Του Παναγιώτη Α. Μπούρδαλα [1]

Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 ξεκίνησαν στην περιοχή της Μεσσάτιδας οι πρώτες αντιστάσεις για τις Γραμμές Μεταφοράς Υψηλής Τάσης (Γ.Μ.Υ.Τ.) της ΔΕΗ. Αφορμή στάθηκε η προσπάθεια της ΔΕΗ να περάσει από τις κατοικημένες περιοχές και τρίτη γραμμή –τρίτη σειρά πυλώνων! Ήδη από την δεκαετία του ’50 περίπου διέρχονται δύο γραμμές μέσα από την Καλλιθέα, Οβρυά και Δεμένικα. Μάλιστα τις τελευταίες δεκαετίες είναι πυκνοκατοικημένες περιοχές, διέρχονται δηλ. οι Γ.Μ.Υ.Τ. πάνω από οικίες και δίπλα από σχολεία (2^ο Δημοτικό Οβρυάς και όλο το συγκρότημα Δεμενίκων με 4 σχολεία).

Είναι αλήθεια ότι όταν είχαν δημιουργηθεί οι πρώτοι υποσταθμοί (Κέντρα Υποβίβασης Τάσης – Κ.Υ.Τ.) η ευρύτερη πόλη δεν είχε την σημερινή έκταση. Οι σημερινοί υποσταθμοί όμως βρίσκονται πια μέσα στην καρδιά της πόλης (Γλαύκος-Μακρυγιάννη, Νοσοκομείο Άγιος Ανδρέας, Ζαβλάνι, κλπ). Από την μια εγκλωβίστηκαν λόγω της επέκτασης της πόλης και από την άλλη οι πρώτες επιστημονικές, στατιστικού τύπου, παρατηρήσεις για τους κινδύνους από τα ηλεκτρικά και μαγνητικά πεδία των γραμμών, ξεκίνησαν στις αρχές του ’80 στην τότε Σοβιετική Ένωση.

Έκτοτε μια μεγάλη μερίδα επιστημόνων σε όλες τις χώρες του κόσμου μελετούν τις αρνητικές επιδράσεις και έχει δημιουργηθεί ένα κίνημα διεθνώς, που έχει τα εξής πρώτα αποτελέσματα:

1) Έχουν αναγκάσει τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.) να πάρει αποφάσεις για το θέμα και συνιστά την «Συνετή αποφυγή» και την «Αρχή της Προφύλαξης».

2) Τα όρια επικινδυνότητας σε όλες τις χώρες του κόσμου κατρακυλούν από το 1990 με γεωμετρική πρόοδο. Έτσι στις χώρες της δυτικής Ευρώπης το όριο επικινδυνότητας για το μαγνητικό πεδίο πέφτει αρχές του ‘90 από τα 1600 μΤ στα 640 (πτώση στο 40%) και από εκεί το 2002 στα 100 (πτώση στο 15,62%). Συνολική πτώση στο 6,25% σε μια δεκαετία. Αντίστοιχα για το ηλεκτρικό πέφτουν από τα 12 στα 10 ( πτώση στο 83,33%) και από εκεί στα 5 KV/m σήμερα (πτώση στο 50%). Συνολική πτώση στη δεκαετία στο 41,67 %.

3) Οι Ανατολικές χώρες είχαν και έχουν σχεδόν 100 φορές μικρότερα τυπικά όρια επικινδυνότητας απ’ αυτά της Ε. Ε. Δηλαδή τα όρια επικινδυνότητας των ανατολικών χωρών καθιερώθηκαν με κριτήριο την πλήρη πρόληψη οποιωνδήποτε επιπτώσεων για την υγεία, ενώ των Δυτικών με το σκεπτικό «όχι άμεσες επιπτώσεις στην υγεία». Να αναφερθεί εδώ ότι δεν υποστηρίζεται πλήρως η πολιτική της «συνετούς αποφυγής» ALARA (συμπεράσματα της Αμερικανικής έκθεσης NCRP), όπου τα όρια σταδιακά έπρεπε να φτάσουν στα 0,2 μΤ για το μαγνητικό πεδίο και 10V/m, δηλαδή 0,01 KV/m για το ηλεκτρικό πεδίο. Έτσι τα όρια επικινδυνότητας θα έπεφταν αντίστοιχα και στη χώρα μας στο 0,2% επί των σημερινών και για το μαγνητικό και για το ηλεκτρικό πεδίο!!!

4) Στις δυτικές χώρες ήδη εφαρμόζονται – στην χειρότερη περίπτωση – οι «πράσινες ζώνες» για την διέλευση των Γ.Μ.Υ.Τ. πλάτους πάνω από 200 m, εντός των οποίων δεν επιτρέπεται καμιά δραστηριότητα κοινωνικής ζωής. Το ίδιο ισχύει και για τους υποσταθμούς.

Στην περιοχή μας τα πράγματα πήραν άλλη κατεύθυνση κατά το 2003. Η ανατροπή της απόφασης του Δημοτικού Συμβουλίου της Μεσσάτιδας (15-01-2003) που κατευθύνονταν στην αποδοχή της πρότασης της ΔΕΗ για μια γραμμή μεταφοράς (αντί των 2 σημερινών και της επικείμενης 3^ης) με σχετική μείωση έως 17-20% των τιμών των πεδίων σε απόσταση 25 m από τις γραμμές μόνο, χρειάστηκε ένα ολόκληρο κίνημα στην Μεσσάτιδα. Αντιδράσεις φορέων την ημέρα της απόφασης, πορεία προς το Δημαρχείο σε λίγες μέρες, ημερίδα κοινωνικο-επιστημονική στις 30-03-2003.

Έκτοτε ο Δήμος Μεσσάτιδας με ομόφωνη απόφαση πήρε ριζικές αποφάσεις και είχε και την στήριξη φορέων και πολιτών για το θέμα. Αργότερα εμφανίστηκε – για λίγο καιρό; – μια άλλη επιτροπή με μερικούς κοινωνικούς φορείς από μέρη του πολεοδομικού συγκροτήματος. Στην φάση εκείνη έγιναν πολλές και διαφορετικού επιπέδου εκδηλώσεις. Παράλληλα σε αυτές αναδείχτηκαν και άλλες πλευρές του ζητήματος, όπως η περιβαλλοντικές και οικονομικές επιπτώσεις στις περιοχές που έχουν Κ.Υ.Τ. ή διέρχονται Γ.Μ.Υ.Τ.

Το ζήτημα έφτασε και στα δημοτικά συμβούλια των Δήμων Πατρέων και Ρίου, όπως και στο νομαρχιακό συμβούλιο. Ο Δήμος Μεσσάτιδας εν τω μεταξύ, έγινε τελικά επικεφαλής παρόμοιων αντιδράσεων Δήμων σε όλα την Ελλάδα! Αποφάσεις έχει πάρει και το ΔΣ της Α΄ ΕΛΜΕ Αχαΐας .

Η ΔΕΗ μέχρι στιγμής δεν συζητά την έξοδο των Κ.Υ.Τ., παρά μόνο την υπογειοποίηση των Γ.Μ.Υ.Τ., αφήνοντας απέξω την Καλλιθέα), αλλά τα έξοδα να τα πληρώσουν οι δημότες. Με νέο έγγραφο μιλάει για «συγχρηματοδότηση των εν λόγω έργων» από τους τοπικούς φορείς (Δήμους, Νομαρχία, Περιφέρεια). Φυσικά δεν αναφέρεται για μεταφορά των ΚΥΤ εκτός πολεοδομικού συγκροτήματος. Προτείνει μόνο ένα (ΚΥΤ Πάτρας- ποιο απ’ όλα;) κλειστού τύπου. Προτείνει ένα σχέδιο για το Βορρά (Ρίο-Πάτρα) κόστους 10.775.000 € και ένα για τον Νότο (Μεσσάτιδα), κόστους 6.240.000 €.

Οι προτάσεις αυτές φυσικά είναι απαράδεκτες. Όχι μόνο γιατί δήμοι και η νομαρχία δεν διαθέτουν τα κονδύλια ή γιατί δεν μπορούν να φορτώσουν επί πλέον δάνεια ή φόρους. Όχι μόνο γιατί την ηλεκτρική ενέργεια την προμηθεύονται όλοι οι πολίτες όλων των περιοχών και όλες οι επιχειρήσεις. Όχι μόνο γιατί η ΔΕΗ Α.Ε. είναι ποια μια προσοδοφόρος – και μονοπωλιακή – επιχείρηση. Αλλά και γιατί θέλει με τις «προτάσεις» αυτές να κρατήσει τα ΚΥΤ μέσα στο πολεοδομικό συγκρότημα για τις επόμενες δεκαετίες. Κανένας Δήμος, καμιά επιτροπή, κανένα νέο νομαρχιακό συμβούλιο, δεν πρέπει να πάει πιο κάτω από την ομόφωνη απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου των πέντε σημείων , αν θέλουν να έχουν την συναίνεση κοινωνικών φορέων και πολιτών [7].

Το ευρύτερο κοινωνικό κίνημα, που εκφράζεται με ποικίλους τρόπους στην περιοχή μας, δεν θα επιτρέψει στη νέα πολιτική της ΔΕΗ, που ούτως ή άλλως είναι αναγκασμένη να καταβάλλει χρήματα για την αναβάθμιση του δικτύου της στην Πελοπόννησο[8], να επιβαρύνει τις περιοχές μας για τα επόμενα εκατό χρόνια.

Τώρα είναι η ιστορική ευκαιρία να φύγουν τα Κ.Υ.Τ. και οι Γ.Μ.Υ.Τ. έξω από το πολεοδομικό συγκρότημα της ευρύτερης περιοχής με τα χρήματα της επιχείρησης. Φυσικά οι κυβερνήσεις είναι ανάγκη να πάρουν τις αποφάσεις υπέρ των λαϊκών στρωμάτων και των υποβαθμισμένων περιοχών και όχι να βλέπουν τα κέρδη των επιχειρήσεων.

Οβρυά Μεσσάτιδας, 01-04-2007

[1] Γραμμ. της Α΄ΕΛΜΕ Αχαΐας, αντιπρ. Ένωσης Συλλόγων Γονέων Μεσσάτιδας, μέλους της διευρυμένης διαπαραταξιακής επιτροπής κατά των Πυλώνων Δ. Μεσσάτιδας.

[2] «…Στη φάση αυτή παρακαλούμε να έχουμε τη σύμφωνη γνώμη του Δημοτικού σας Συμβουλίου, καθώς επίσης και την βοήθειά σας σε τυχόν μεμονωμένες αντιδράσεις». (Έγγρ. 23907/20.9.02 της ΔΕΗ).

([3]Ανοικτά υπομνήματα της Α΄ ΕΛΜΕ προς Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας – σημείο 7ο (http://www.paremvaseis.org/elme18mar2007.htm) και Δημοτική Αρχή Πάτρας – σημείο 6ο (http://www.paremvaseis.org/elme17mar2007.htm) -, 05-03-2007.

[4] ΔΕΗ Α.Ε., Αρ. Πρωτ. 20062/20.03.2007, προς Γεν. Γραμμ. Περιφέρειας Δυτ. Ελλάδας: «Προτάσεις της ΔΕΗ Α.Ε. για την ολοκλήρωση των έργων μεταφοράς στο Νομό Αχαΐας».

http://www.achaia.gr/index.php?option=com_content&task=view&id=388&Itemid=78

() Απόφαση υπ’ αρ. 45/2007 κατά την 5η συνεδρίαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου Αχαΐας, 26-02-2007. Το 4ο σημείο έχει ως εξής: «Το Ν.Σ. απαιτεί να μεταφερθούν από τη ΔΕΗ οι υποσταθμοί Υψηλής Τάσης που βρίσκονται εντός του πολεοδομικού συγκροτήματος της Πάτρας σε μη κατοικημένες περιοχές».

[7] Η αλλαγή που πρότεινε η παράταξη «Όμορφο αύριο» του κ. Δημάρχου Μεσσάτιδας Αθ. Κολιτσίδα για απόλυτο έλεγχο της διευρυμένης διαπαραταξιακής για το ζήτημα αυτό δεν φαίνεται να κινείται προς αυτή την κατεύθυνση. Η αποχώρηση προς το παρόν (30-03-2007) της Ένωσης γονέων Μεσσάτιδας μετά από ομόφωνη απόφαση, εάν δεν έμενε η σύνθεση όπως στην προηγούμενη τετραετία και ενός συλλόγου (ΣΠΕΚΕΟ) δείχνει τις ταλαντεύσεις των δημοτικών αρχών.

[8] «Η ενίσχυση των Υποσταθμών με την εγκατάσταση μετασχηματιστών και πυκνωτών υψηλής και μέσης τάσης, η χωροταξική αναδιανομή των υποσταθμών για την κάλυψη τρεχουσών αναγκών και η ανάπτυξη ενός Κέντρου Υψηλής Τάσης (ΚΥΤ) 400/150 KV, σημαίνει σειρά εργασιών εντός του πολεοδομικού ιστού με ό,τι αυτό συνεπάγεται σε επίπεδο αντιδράσεων. Από εκπροσώπους φορέων και κατοίκων που θέτουν ως αναγκαίο όρο για την συνέχεια της αναβάθμισης του δικτύου, υπογειοποιήσεις. Βέβαια το ΚΥΤ που μελλοντικά θα αναπτυχθεί στην περιοχή του Ρίου θα είναι κλειστού τύπου με υπόγειες καλωδιακές συνδέσεις προς το Σύστημα». Εφημ. Πελοπόννησος, Πέμπτη, 29-03-2007.