Ο Γολγοθάς των Θρησκευτικών

Καλούνται να δώσουν εξηγήσεις για τις προθέσεις τους η Commision και η Γενική Γραμματέας των Ευρωπαϊκών Σχολείων.

Να θυμίσω ότι το Μανιτάρι του Βουνού αυτή την περίοδο, όπως έχει ήδη υποσχεθεί από τις 14-04-08, θα ανεβάζει κείμενα που αφορούν το περιεχόμενο του σχολείου, τα μαθήματα, τους τρόπους διδασκαλίας και τα νέα βιβλία. Αφορμή το 8ο Εκπαιδευτικό Συνέδριο της ΟΛΜΕ στα Χανιά στις 8-10 Μαΐου 2008.

Σημείωση: Το άρθρο εκφράζει το συγγραφέα. Αν χρειαστεί θα τοποθετηθώ στα σχόλια.

Του Χάρη Ανδρεόπουλου*

Ο ευρωβουλευτής της ΝΔ κ. Μανώλης Μαυρομμάτης υπήρξε κατά το παρελθόν έγκριτος δημοσιογράφος. Που σημαίνει ότι για να βγάλει κάτι στη φόρα το έχει προηγουμένως μελετήσει και διασταυρώσει, ειδικά αν πρόκειται για ένα θέμα ιδιαιτέρως σοβαρό και ευαίσθητο, όπως είναι π.χ. το θέμα της διδασκαλίας των Θρησκευτικών.

Η φωνή του και ελληνόφωνα Αφγανού Nasim από την Πάτρα

«Εμείς οι άνθρωποι που μένουμε στον καταυλισμό είμαστε πρόσφυγες από το Αφγανιστάν. Ερχόμαστε από μια μακρινή χώρα όπου εδώ και τρεις δεκαετίες γίνεται πόλεμος…. Επιβιώνουμε σε αυτόν τον καταυλισμό ελπίζοντας να βρούμε μια ευκαιρία να φύγουμε από την Ελλάδα βάζοντας για ακόμα μια φορά τη ζωή μας σε κίνδυνο. Φεύγουμε από την Ελλάδα γιατί δεν μας αναγνωρίζει ως πρόσφυγες και δεν σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα μας. Δεν μας δίνει ανθρωπιστικό ούτε πολιτικό άσυλο για να μπορέσουμε να μείνουμε στην Ελλάδα. Αντίθετα μας κλείνει στις φυλακές, στα κρατητήρια και στα στρατόπεδα…».

Οι αφγανοί πρόσφυγες από τον καταυλισμό της Πάτρας

Μ’ αυτή τη φωνή, ο και ελληνόφωνος Nasim, μας καλεί πολύ πριν το Πάσχα να σκεφτούμε και το Γολγοθά αυτών των απόκληρων της σύγχρονης ιστορίας. Από το Αφγανιστάν που πέρασε και άφησε «μαγιά» ο Αλέξανδρος και εμείς έχουμε ακόμα στρατό εκεί…, έρχεται η φωνή του Χριστού, στο πρόσωπό τους…

Να ακούσουμε τη φωνή του πιο πολύ, να προβληματιστούμε, να απλώσουμε τα χέρια μας, τη σκέψη μας και τη καρδιά μας μέχρι τον καταυλισμό της Πάτρας …

Κυριακή του Πάσχα: Από τον πολύπλευρο θάνατο στην όντως Ζωή.

Μια πρώτη αίσθηση της όντως ζωής γίνεται με μια συνάντηση με προσωπικό ή συλλογικό υποκείμενο, που έχει νικήσει έστω μια όψη του θανάτου. Τέτοιες αισθήσεις μικρότερες ή μεγαλύτερες έχουμε τη χαρά να συναντήσουμε κάποιες φορές στη βραχύβια βιολογική ζωή μας.

Βασική προϋπόθεση όμως είναι να έχουμε την «ατυχία» να βιώσουμε κάποια μορφή θανάτου. Ας φανταστούμε π.χ. ένα ερωτευμένο ζευγάρι που ενώ «πετά στα σύννεφα», να διαπιστώσει σε λίγο καιρό το ένα μόνο μέλος, ότι η σχέση δεν περπατά, ότι «δεν πάει άλλο» και να αποφασίζει ατομικά την απόλυτη και βίαιη διακοπή της σχέσης. Το άλλο πρόσωπο βιώνει αυτή τη βίαιη διακοπή ως «ερωτικό θάνατο». Αν στη συνέχεια ζήσει ένα νέο δυνατό έρωτα, αυτός δεν θα αποτελεί μια «ερωτική ανάσταση»;

Για να ψηλαφίσουμε λοιπόν πλήρως την «όντως ζωή»,

Μ. Σάββατο: Kυοφορία στο χωροχρόνο των εν Άδη συνειδήσεων!

Στο βαθμό που συμπεριφερόμαστε ως δήθεν, είναι αδύνατο να μας αγγίξει το μυστήριο του Πανάγιου τάφου. Και δεν εννοώ το γεγονός της φύσης του αγίου φωτός – που αποτελεί ένα σημαντικό «αντιλεγόμενο σημείο» της σημερινής φιλοσοφικής και υπαρξιακής συγκυρίας –, αλλά το τί συνέβη με την «είσοδο» του Ιησού στο «χωροχρόνο» του Άδη. Αλλά τι είναι ο Άδης;

Ο Άδης έχει κατ’ αρχάς μια μυθολογική διάσταση, η οποία και προσλαμβάνεται από την χριστιανική θεολογία. Ο Άδης δεν είναι όμως μόνο ο «χωρόχρονος» των βιολογικά νεκρών ανθρώπων. Είναι ο χωρόχρονος της νεκρής ζωής μας σε όλα τα επίπεδα. Η ενσάρκωση του Λόγου δε θα μπορούσε παρά να προσλάβει την όλη ζωή.

«Το απρόσληπτον και αθεράπευτον» κατά το Γρηγόριο Θεολόγο.

Η κλήση δεν έγινε μόνο τότε προς τους βιολογικά νεκρούς ώστε να γίνουν πνευματικά ζώντες, γίνεται πάντα και προς τους βιολογικά ζωντανούς, που αντί να τείνουμε να γίνουμε πνευματικά ζώντες, να «συναναστηθούμε», συχνά παραμένουμε «εν ζωή», πνευματικά νεκροί.

Ο εορτασμός της «θεόσωμης ταφής και της εις άδου καθόδου» του Χριστού λατρευτικά, όπως όλες οι εορτές, συγκεφαλαιώνουν σε όλο το χρόνο όλες τις πτυχές παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος. Όλα γίνονται «σήμερον». Βεβαίως και ο βιολογικά νεκρός Ιησούς «κατήλθε μέχρις Άδου ταμείων».

Ποια είναι όμως τα «ταμεία του Άδη» «σήμερον»;

Μ. Παρασκευή: η συμπύκνωση της ιστορίας!

Στα μεγάλα ιστορικά γεγονότα τελικά δυο ρεύματα συγκρούονται. Το ένα ρεύμα έχει ως επίκεντρο την επικρατούσα εξουσία, που τελικά είναι και παράνομη και άνομη, ενώ στρατηγικά βρίσκεται χωρίς λαϊκή αποδοχή. Πρόσκαιρα συχνά φαίνεται να εξουθενώνει και να συρρικνώνει την κάθε φορά λαϊκή πλειοψηφία. Το άλλο ρεύμα είναι αυτό με ζωντανούς χυμούς πνευματικού πολιτισμού, με συνειδήσεις ανιδιοτελείς, με αυτοπροσδιορισμό από τα άνομα κέντρα εξουσίας, πλουτισμού και γνώσεων, που προσπαθεί να δημιουργήσει μια νέα ζωή, μια «καινή κτίση».

Στα γεγονότα που οδήγησαν στον Γολγοθά προς την ατιμωτική σταύρωση τον Ιησού (και δυο ανώνυμους στο ευ-αγγέλιο ως «επικίνδυνους» για το πολιτικό σύστημα της εποχής του Χριστού)

είχαμε τα πιο σκοτεινά σημάδια αυτών που σφετερίζονταν την εξουσία:

Μ. Πέμπτη: εξουσία και ευχαριστία στο επίκεντρο.

Θα έλεγε κανείς, ως αυτονόητο, πως η εξουσία δεν ενδιαφέρει την αληθή Εκκλησία. Πολλοί καταγγέλλουν τις θεοκρατικές αντιλήψεις σήμερα, υποστηρίζοντας τη δημοκρατία. Η αλήθεια είναι πως η πλήρης και περιεκτική δημοκρατία μπορεί να ιδωθεί θεολογικά ως όριο δυο προσεγγίσεων. Μιας κοσμικής προσέγγισης από τη μια, δίνοντας διαφορετικό περιεχόμενο στην εξουσία και την άσκησή της και μιας εκκλησιαστικής, απλώνοντας το νόημα της Ευχαριστίας στο κοινωνικό επίπεδο.

Και τα δυο φαινόμενα συνέβησαν, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο στην ιστορία της εκκλησίας, κυρίως. Συχνά βεβαίως είχαμε και τα αντίθετα, τα οποία χαρακτήρισαν τις ιστορικές αποτυχίες της θεσμικής εκκλησίας.

Το λειτουργικό περιεχόμενο της Μ. Πέμπτης χαρακτηρίζεται από τέσσερις κρίκους. Τρεις θετικούς και ένα αρνητικό.

Μ. Τετάρτη: Δυο πρακτικές στα σύνδρομα και της νέας ενοχής μας.

Η αφθονία ψυχολόγων, ψυχιάτρων, νευρολόγων κλινικών και μη στο δυτικό κόσμο αποδεικνύει έμπρακτα το πλήθος και το βάθος των ενοχών στο έσω άνθρωπο ΚΑΙ στην νέα εποχή της εξατομίκευσης και της μαζικής «κουλτούρας». Αυτό δεν σημαίνει, πως σε λαούς στους οποίους ο δυτικός πολιτισμός είναι ακόμα εισερχόμενος ή σε παλιότερες εποχές που κυριαρχούσαν οι συλλογικές πολιτισμικές διαδικασίες, δεν είχαμε τέτοια φαινόμενα. Οι μάγοι των φυλών το αποδεικνύουν, έστω και εν μέρει.

Γράφει – σε γλώσσα απλής καθαρεύουσας, που αφήνω άθικτη – γνωστός παλιός καθηγητής: «.. Αλλ’ η αποφυγή της αποδοχής της προσωπικής ενοχής οφείλει να αναγνωρισθή ως βασικόν αίτιον ψυχικής «διαταραχής» και ανωμαλίας της προσωπικότητος του ανθρώπου. Ήδη εις την παρούσαν εργασίαν προεβλήθη αύτη ως αίτιον του «αδαμικού πλέγματος. Είναι δε γνωστόν … και εκείνη ήτις ομολογείται δύναται να προκαλέσει ψυχικήν ανωμαλίαν, εκτεινομένην εκ της απλής τύψεως της συνειδήσεως μέχρι της πλήρους ψυχικής καταρρεύσεως, τ.έ. της διασαλεύσεως των φρενών…»[1].

Η πορεία της Μεγάλης εβδομάδας,

Μ. Τρίτη: η υποκρισία μας εμπόδιο στο μοίρασμα του είναι μας…

Στην εποχή μας οι πολλοί φαίνεται ότι αποφεύγουμε το … φαίνεσθαι. Εξάλλου δεν έχουμε και τόσο μεγάλο πρόβλημα ντροπής πια, για πολλά περίεργα που κάνουμε, για άλλα σπουδαία που αποφεύγουμε ή τις βαθύτερες σκέψεις μας, που δείχνουμε δημοσία και με τη μορφή του reality.

Το πρόβλημά μας κυρίως έγκειται στο ότι, ό,τι και αν κάνουμε, ό,τι και αν αποφεύγουμε, ό,τι και αν σκεφτόμαστε, ό,τι λέμε ή γράφουμε, ισχυριζόμαστε ότι «έχουμε πάντα δίκιο».

Μ. Δευτέρα: μέρα ρήξης μας με την ακαρπία του φαίνεσθαι…

Το φαίνεσθαι είναι το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της επικοινωνιακής «κοινωνίας», που διερχόμαστε στο δυτικό κόσμο. Το είναι ακόμα είναι το μεγάλο ζητούμενο. Όχι ότι το συναντάμε για πρώτη φορά στη ζωή ή στην ιστορία. Είναι διαχρονικό, απλά στην εποχή μας τα διάφορα Μέσα Μεταφοράς Επί (ΜΜΕ) της κοινωνίας σπρώχνουν ραγδαία προς αυτό.

Ιδιαίτερα οι ακολουθίες των Όρθρων της Μ. Εβδομάδας (που στον κόσμο τελούνται αργά το βράδυ, αρχή της νέας μέρας αφού στη Εκκλησία επικρατεί το νυχθήμερο) εκφράζουν αυτή τη πορεία: Από το φαίνεσθαι στο είναι. Από την ακαρπία της άχαρης κινητικότητας, στη δημιουργική τροφή της θυσιαστικής αλληλέγγυας αυτοπροσφοράς.

Το φαίνεσθαι συχνά ακολουθείται από πρόσκαιρα «κέρδη», που εγκλωβίζουν στρατηγικά τη ζωή στο εφήμερο. Όλοι γνωρίζουμε πως τείνει το οικονομικο-πολιτικό σύστημα να διαφεντέψει την πολιτική ζωή με τις δημοσκοπήσεις του φαίνεσθαι…

Όλη λοιπόν η ακολουθία του όρθρου της Μεγάλης Δευτέρας

Εισαγωγή μικρή πριν την Μεγάλη εβδομάδα

Αν τελικά αποφασίσω να γράψω λίγες κουβέντες στην πορεία – κάθοδο προς τον Άδη, έχω στο νου μου να σχολιάσουμε μαζί, όχι με πολλές κουβέντες, το λειτουργικό νόημα της κάθε μέρας.

Σήμερα ημέρας νίκης με δάφνες χαράς, ο λαός υποδέχτηκε το Βασιλέα των «βασιλέων» και τον Κύριο των «κυρίων», αλλά δεν κατανόησε βαθιά ότι τελικά ο δρόμος περνάει απ’ τον Άδη….

Στο πίσω μέρος του μυαλού μου έχω την γνώμη, σχολιάζοντας τη κάθε μέρα, να δίνω αφορμή και από ένα σύγχρονο γεγονός. Ας ελπίσουμε ότι θα βάζουμε δυο – τρεις σκέψεις και εδώ, μένοντας πιο πολύ σιωπηλοί στα βιωτικά μας πράγματα …

Σαν μια χαλαρή εισαγωγή, σήμερα παρουσιάζω μια τέχνη … πάνω στο δέντρο – κάρβουνο.

Βγάζω έτσι και την υποχρέωση, στο κάλεσμα που δέχτηκα στις 22 Φλεβάρη (ναι – ναι δεν διαβάσατε λάθος) από το φίλο των … τραίνων: Ανεμολόγιο. Βλέπετε δεν είχα κάποια φωτογραφία μέχρι τώρα άξιας λόγου και εμφάνισης, ενός δηλαδή παράξενου αντικειμένου, που απαιτεί το παιχνίδι: