Η λύση στην κρίση;

Ο μεσσιανικός μαρξισμός-λενινισμός, ο κοινωνικός Χριστιανισμός

Του Φιλαλήθη

Εισαγωγικά

Σχετικά με την εν εξελίξει διεθνή, χρηματοπιστωτικής προελεύσεως, κρίσι στην οικονομία του κόσμου, είδαμε από κάποιες μεριές ριζοσπαστικές, την επίκλησι του Καρλ Μαρξ. Διοργανώθηκαν εκδηλώσεις πολλαχού, π.χ. στον πανεπιστημιακό χώρο, εξώφυλλα πολιτικού περιεχομένου περιοδικών εκδόσεων μας μίλησαν για την προσέλευσι στον Μαρξ, και διάφοροι «προοδευτικοί» δημοσιογράφοι, πλην του J. M. Keynes, μας είπαν και για τον Μαρξ, που τον «έβλεπαν να έρχεται».

Εδώ θα προσπαθήσουμε να καταγράψουμε ένα βασικό ιδεόγραμμα των λόγων που δεν μπορεί ο μαρξισμός, πολλώ δε μάλλον ο δογματικός μαρξισμός, να είναι η πλήρης και επαρκής λύση, και επί πλέον όχι σε λειτουργικό και τακτικό, αλλά σε στρατηγικό επίπεδο, όραμα. Ακόμη θα καταγράψουμε και ορισμένα καταφανή αμαρτήματά του προς το ριζοσπαστικό «σοσιαλιστικό» κίνημα.

Ζήτηση για μία νέα άλογη εμμονή;

Είναι όντως, κατ’ αρχάς, αποκαρδιωτικό, ότι όποιος πράττει την – ευλογημένη, απαραίτητη δε και αυτονόητη χριστιανικά – να απορρίψη, δυναμικά και αγωνιστικά, το δαιμονόπνευστο καπιταλιστικο σύστημα λατρείας του Μαμμωνά και του κερδώου Ερμή, έρχεται σε επαφή βασικά με επιλογές που συμμερίζονται πολλά στοιχεία με αυτό αφ’ ενός και, αφ’ ετέρου, είναι αβάσιμες, ευάλωτες στην κριτική και, εν τέλει, καταστροφικές. Και δεν είναι μόνον ή βασικά αυτό που έλεγε ο ελευθεριακός της κοινωνικής οικολογίας Μάρει Μπούκτσιν,

περί αποδοχής της ιδιοκτησίας σε κρατικό επίπεδο από τον Μαρξ, που καταδεικνύει και αποδεικνύει τον αστικό, δυτικιστικό χαρακτήρα της ιδεολογίας αυτής, κάτι που δεν επικρατεί, βεβαίως, στην Ορθοδοξία…

«Και έσται η εσχάτη πλάνη χείρων της πρώτης»;

Ιδιαίτερα σήμερα, δεν μπορεί να υπάρξη καμμία δικαιολογία, πλην της παντελούς άγνοιας, όταν κάποιος επιμένη να θεωρή τον μαρξισμό ως ένα, οιονεί, θρησκευτικό σύστημα, το οποίο απαντά σε κάθε ερώτημα του ανθρώπου δια της διανόησης, δηλαδή μία μεταφυσική με «εκκλησία», την πολυδιασπασμένη σήμερα Κομμουνιστική Διεθνή, με κοσμικού τύπου θεία πρόνοια την προοδευτική κίνηση της ιστορίας με βάσι τους «νόμους της ύλης», αλλά και της Ιστορίας πάλι.

Ο μαρξισμός δεν είναι γηραλέος σήμερα, αλλά ήταν πολύ-πολύ πιο πριν, ήταν ήδη στον μεσοπόλεμο. Αναθυμάται εδώ κανείς την έκπληξη της Ρόζας Λούξεμπουργκ,

όταν οι εργάτες της Γερμανίας επιδόθηκαν, καταλύοντας κάθε έννοια διεθνιστικής εργατικής αλληλεγγύης και «διεθνούς προλεταριάτου», σε μία σφαγή που είχε σε σημαντικότατο βαθμό κερδοσκοπικά όντως κίνητρα. Αναθυμάται και την κατηγορηματική πρόβλεψι και διάψευσι είτα, του Λ. Τρότσκι, όταν έγραφε, ότι αρχινούσε η γαλλική σοσιαλμαρξιστική επανάσταση με την κατάληψη των εργοστασίων του 1936.

Ήταν η νέα πλάνη που θα συντάραζε τις μάζες,  οι οποίες δεν μπορούσαν να τον/την ελέγξουν κριτικά, όπως είχε προβλέψη σε μία τυπική αστική ισοπεδωτική θεώρησι της «ψυχολογίας», κοινωνικής εν προκειμένω, ο G. Le Bon, πατήρ της ομαδικής ψυχολογίας, και καθ’ ότι οι εργάτες έμεναν, έγραφε, τελείως εκτραχηλισμένοι μετά το κρήμνισμα των αστών που είχαν επιτελέση κατά των «παραδοσιακών αξιών» (π.χ. Δυτικός Χριστιανισμός), έστω στην νόθα τούτη, δυτική τους μορφή.

Ιδού οι λόγοι:

1) Ο μαρξισμός κατ’ αρχάς, έχει την τάσι να είναι λίαν αδιάλλακτος. Είναι ενδεικτικός ο πολλαχόθεν χαρακτηρισμός του Μαρξ ως «δημοκρατικού δικτάτορα» (Annenkoff), που επιβεβαιώνεται από πάρα πολλά γεγονότα στην ζωή του. Όταν είχε έλθη να τον επισκεφθή κάποιος σημαίνων συνδικαλιστής του καιρού του με οράματα και αξίες περί κοινωνικής δικαιοσύνης κ.τ.ο., ο Μαρξ του είπε για τις (υποτιθέμενες) «επιστημονικές βάσεις του σοσιαλισμού» και, εν τέλει, τον απέπεμψε με το απόφθεγμα, ότι η απαιδευσία ποτέ δεν ωφέλησε κανένα (!).

Αυτήν την διάθεσι, της εριστικότητας, δογματικότητας, υπεραυτοπεποίθησης την κληροδότησε σε πολλούς συνεχιστές του, ιδιαίτερα στον Lenine. Το φυλλάδιο του τελευταίου με τίτλο «Ιμπεριαλισμός: το ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού», που ο ίδιος αναφέρει ως εν πολλοίς δάνειων ιδεών (βλ. «Η εποχή της αβεβαιότητας», J. K. Galbraith, 1976, φερώνυμο κεφάλαιο), είναι δείγμα αυτών.

Πρόκειται για απεγνωσμένη και ευδήλως χαμηλής ποιότητας προσπάθεια στήριξης των ιδεών που είχε απορριφθή από το σύνολο των «συντρόφων» του σε σχετική σύναξι που έλαβε χώρα.  Παραταύτα, το προϊόν τούτο μίας ορισμένης άκρας αδιαλλαξίας προσέχουμε σε πάσα προθήκη ή μπροστά σε πλείστους  «πάγκους’ των «κομμουνιστικών» βιβλιοπωλείων, σε εκδηλώσεις των οργανώσεων, όπως η ΚΝΕ, η ΚΟΕ, κττ.

2) Ο μαρξισμός προβλέπει πολύ ορισμένα πράγματα, αν και ο Μαρξ απέφευγε κάποιες κατηγοριοποιήσεις βάσει της θεωρίας του, που θα προκαλούσαν κατάδηλη αμφιβολία για την ορθότητά τους. Έτσι, η πορεία της Ιστορίας είναι αυστηρά ορισμένη. Έχουμε το ένα στάδιο μετά από το άλλο, πρωτόγονο, αγροτικό, φεουδαρχικό, καπιταλιστικό, παγκόσμιο μαρξιανό κομουνιστικό, από το οποίο ξεκινά και τελειούται και η Ιστορία κατά αρκετούς σοβιετικούς σταλινομαρξιστές ιστορικούς και τους μαρξιστές Ερυθρούς Χμερ της Καμπότζης.

Είναι σαφές δε, ότι ουδεμία οπισθοδρόμηση (ή «σοσιαλμαρξισμός σε μία χώρα») δεν μπορεί να ύπαρξη, όπως είδαμε στην εποχή κινήματος Γιέλτσιν από τον κατά Μπερντιάγεφ «παρηλλαγμένο καπιταλισμό» του σοβιετικού μαρξισμού, στον εκ των ακραιότερων καπιταλισμών της Ιστορίας, δηλαδή με εκ των πλέον γενικευμένων χρήσεων του μηχανισμού της αγοράς.

3) Ακόμη, όπως έλεγε ο μέγιστος δυτικόφιλος και δυτικοτραφής θεωρητικός του μαρξισμού Ρώσσος Πλεχάνωφ, ο διαλεκτικός υλισμός κατάγεται από το γαλλικό οικονονομικό υλισμό του 18ου αιώνα, και προς τον οποίον, μετά το γερμανικό ιδεαλιστικό εγελιανό ρεύμα, αποτελεί οπισθοδρόμησι.

Είναι σαφές δε, ότι αντλεί κύρος από τον ολότελα ξεπερασμένο «υλισμό των φυσικών επιστημών», μόνον που τούτος έχει πεθάνη στα τέλη του 19ου αιώνα με αρχές του 20ου. Κανείς δεν γνωρίζει, π.χ., τον Driesch (ή τον Haecker), ώστε να μας μιλήση για τις θεωρίες του(ς).

4) Ο  Λένιν ισχυρίζεται σε κείμενό του περί «σοσιαλ(μαρξ)ισμού και θρησκείας», ότι ανέχεται, σαφώς – ως αναγκαιότατο συμβιβασμό…- τους Χριστιανούς στο κόμμα, και ότι δεν πρέπει να είναι εμπόδιο η πίστη στην βασιλεία του Θεού για την συνεργασία περί της βασιλείας του Θεού επί της Γης, όπως διακήρυτταν και οι χριστιανοί κομουνιστές της εποχής του Μαρξ, αυτοί της Λίγκας των Δικαίων («League of the Just»), στα θεωρητικά τους κείμενα, αλλά όπως και ο δικός μας πρωταρχικός θεωρητικός του σύγχρονου σοσιαλισμού Πλάτων Δρακούλης, που έβλεπε τον σοσιαλισμό ως πραγμάτωσι του Χριστιανισμού στο κοινωνικοπολιτικό επίπεδο (πρβλ. «Εγχειρίδιο του εργάτου», κ.α.).

Αλλά, πάντως, ο Λένιν ισχυρίσθηκε, ότι οι περισσότεροι σοσιαλιστές είναι άθεοι. Είναι προφανές, ότι ο Λένιν εδώ είχε κατά νου τους λεγόμενους ναρόντνικους και τους μαρξιστές, το πολύ. Με αυτήν την έννοια αντιλαμβάνεται και ο μέγιστος Ορθόδοξος Ρώσσος φιλόσοφος του 19ου αιώνα Βλαντιμίρ Σολόβιεφ τον όρο σοσιαλισμός, όταν αποφθέγγεται, ότι πρέπει να δεχθούμε την αλήθεια του σοσιαλισμού, προκειμένου να νικήσουμε το ψέμμα του (=υλισμός, αθεϊσμός, κ.τ.ο.). Αλλά, πάντως, είναι χαρακτηριστικό το πνεύμα της περιφρόνησης έως και μη-αναγνώρισης έναντι όλων των άλλων θεωρητικών του σοσιαλισμού, του κολλεκτιβισμού, του κοινοτισμού, του κομμουνισμού, που ελληνιστί αποδίδεται ως … «κοινοκτημοσύνη».

Αλλά για τούτο θα μιλήσουμε «κάτωθι».

5) Ο ίδιος ο Karl Marx, ιδιοφυής εν τινί μέτρω, δημιουργικός, οπωσδήποτε ζηλωτής, μνήμων, αγχίνους κ.τ.ο., και δεδιωγμένος, υπήρξε μάλλον ένας «μαχόμενος άθεος», όπως οι φιλοσοφικοί του πρόγονοι και αστοί Ντιντερό, Χόλμπαχ, κ. π. α.. Συνέδεε τον θρησκειοποιημένο και εν μέρει όντως νεοπλατωνίζοντα και, άρα, ιδεαλιστικό αιρετικό επίσημο Δυτικό Χριστιανισμό με κάποια στρεβλή μορφή της συνειδήσεως.

Το σύνθημα περί «οπίου του λαού», που βρίσκουμε και στον Μπωντλέρ (!) τα χρόνια εκείνα αυτούσιο, αλλά και πανταχού γραμμένο στην μεταοκτωβριανή Σοβιετία, το ακούμε και σήμερα να ανακηρυκάζεται από διαφόρους ιδεολόγους, θεωρητικούς και «ινστρούχτορες»/ομαδάρχες του μαρξισμού.

Αυτό που πολλοί εξ αυτών δεν έμαθαν, είναι ότι αυτό το σύνθημα, διατυπωμένο στα 1844 σε «κριτική της φιλοσοφίας του Δικαίου του Hegel», όπως και όλες, ίσως ανεξαιρέτως, οι ιδέες που εκφράζει εκεί ο νεαρός Marx, είναι δάνειες ιδέες από τον διδάσκαλό του Λουδοβίκου Φόυερμπαχ, υλιστή και ανθρωποθεϊστή που έγραψε την «Ουσία του Χριστιανισμού». Με άλλα λόγια, ο «αντιθρησκευτικός μαρξισμός» δεν είναι παρά φοϋερμπαχιανισμός!

Ο Φόυερμπαχ είναι, βεβαίως, ελάχιστα γνωστός στον κόσμο σήμερα, όπως και η ανθρωπολογική θεωρία της θρησκείας που διατύπωσε. Παρά ταύτα, οι μαρξιστές ευλαβικά επικαλούνται και διαδίδουν τις απόψεις αυτού του παρωχημένου διδασκάλου, θεωρώντας επί πλέον, δυστυχώς, ότι … μιλούν επιστημονικά…

Αλλά, βέβαια, άλλο είναι η επιστήμη και άλλο ο επιστημονισμός, κατά ευρεία παραδοχή «αστική» θεωρία. Και αυτό που επιθυμούμε να συμπεράνουμε και σημάνουμε είναι, ότι για μία ήσσονος βαρύτητας θεωρητικολογία, ο σοσιαλισμός με την ευρεία έννοια μένει, εν πολλοίς, και λόγω του έωλου ενστερνισμού του ουσιαστικά υλοζωιστικού, και μεταφυσικού «διαλεκτικού υλισμού» και της αθεΐας κ.α., κατάστικτος από αυτά τα (ψευδή) στοιχεία και δεν ελευθερώνει το πρόσωπο, τους φτωχούς και αδικημένους από τους «πλουτούντας» αστούς.

Η προσφορά των αγωνιζομένων πολιτικά-κοινωνικά  Χριστιανών

Αλλά πρέπει να γίνη μνεία και σε ορισμένα πρόσωπα που αγωνίστηκαν για την Πατερική, άλλωστε, κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα και καταστάσεις που στάθηκαν «μόνιμες επαναστάσεις εν τω κόσμω», και ο μαρξισμός, μέσα στον δογματικό του οίστρο, «λησμονεί».

Τελείως ενδεικτικά:

1) Η Εκκλησία όχι μόνο η αρχαία Ιεροσολυμίτικη, αλλά και αυτή των διωγμών, εφαρμόζει μία υπερδημοκρατική – ο όρος του κορυφαίου θεολόγου Ν. Μπουγάτσου – κοινοκτημοσύνη (= «χριστιανικός κομμουνισμός»). Κατόπιν, έχουμε το κοινόβιο, βέβαια, και τον «φλογερό μαχητή» Χρυσόστομο (του οποίου έργο και η συνήθης Θ. Λειτουργία) να καταδίκαζη αυτήν την έκπτωσι, και να κήρυττη την κοινοκτημονική οργάνωσι στην Κωνσταντινούπολη.

2) Ο Βαρθολομαίος Las Casas (1474-1566), Ισπανός παπικός δομινικανός «κληρικός», συγκλονίζεται και αναλαμβάνει με ποικιλόμορφο χριστιανικό ακτιβισμό την παύσι κάθε βασανιστηρίου, υποδούλωσης, καταπίεσης, βίας των προσηλύτων ιθαγενών της Λατινικής Αμερικής. Αφιερώνει την ζωή του σε αυτό, αν και «ευγενής», πάντοτε με επιχειρήματα αντλημένα από το Ευαγγέλιο. Η αναγνώρισή του είναι πολύ ευρεία.

3) Όλοι γνωρίζουμε την Σοβιετική Ένωση (ΕΣΣΔ), και σήμερα με άγαν αρνητική προσήμανση, αλλά ποιος γνωρίζει την Χριστιανική Δημοκρατία της Παραγουάης; Διήρκεσε υπερδιπλάσιο (1610-1768) χρονικό διάστημα, σε τμήμα της Ουρουγουάης, και όλη την Παραγουάη, δεν υπήρξε καταπίεσι, η ισοκατανομή και ισότητα είχε κατορθωθή σε απαράμιλλα μεγαλύτερο βαθμό, και μάλλον δίχως κρατική βία.

4) Τέλος, ποιος θυμάται τον Μάρτιν Λούθερ Κινγκ ως ετερόδοξο Χριστιανό (Βαπτιστή) ιερωμένο; Ποιος θυμάται τους εξαιρετικά τελεσφόρους αγώνες των πολυπληθών Ευρωπαίων και, ειδικότερα, εδώ, Άγγλων χριστιανοσοσιαλιστών ή / και ρεκτών, π.χ. του Wilberforce (1759-1833) για την χειραφέτηση των δούλων και την οριστική παύση του δουλεμπορίου (πρβλ. και του Α. Λίνκολν)  ή του Ludlow;

Μέχρι και σήμερα, το Christian Socialist Movement κατέχει στην Αγγλική Βουλή των Λόρδων δεκάδες έδρες, χωρίς να το γνωρίζουμε σχεδόν… Για να μην αναφερθούμε, βεβαίως, στον χριστιανοσοσιαλιστικό Ισημερινό ( Ραφαέλ Κορέα),

Βενεζουέλα (Ούγκο Τσάβεζ),

Παραγουάη (Λούγο) ή στην εναλλακτική στην σοσιαλμαρξιστική έκπτωση πολωνική «Αλληλεγγύη» («Solidarity») του Lech Walesa (τότε) και του χριστιανικού αυτοδιαχειριστικου σοσιαλισμού

ή, προσέτι, την παλαιότατη Διεθνή των Χριστιανικών Συνδικάτων…

Μήπως ισχύει για όλους το «ώρα ημάς ήδη εξ ύπνου εγερθήναι»;;

Τελικές αποσαφηνίσεις

Όλα αυτά δεν λέγονται με πνεύμα κατακριτικό ή αφοριστικό. Ο μαρξισμός ως αντικαπιταλισμός είναι εκτιμητέος και πολύ περισσότερο οι στρατευμένοι στον αυτόχρημα χριστιανικά δικαιωμένο αγώνα της κοινωνικής δικαιοσύνης και απάλειψης της εργασιακής εκμετάλλευσης, όπου εφαρμόζεται πολλάκις και το αγιογραφικό «μείζονα ταύτης αγάπη ουδείς έχει, ίνα τις θη (=θέση) την ψυχήν (=ζωή) αυτού υπέρ των φίλων αυτού».

Οι προθέσεις είναι φιλικά αφυπνιστικές…