Δυνατότητες και κίνδυνοι στην Πανορθόδοξη σύνοδο του 2016

«…Η δύναμίς μου εν ασθενεία τελειούται…»

Θάλεγε εύλογα προς εμένα ένας σώφρων χριστιανός «τι θέλει η αλεπού στο παζάρι;» Ο υποφαινόμενος εννοείται ότι θα ήμουν η αλεπού και το παζάρι οι συζητήσεις, διαπραγματεύσεις που  κάνουν  οι Προκαθήμενοι που συμμετέχουν στην Σύναξη της Κωνσταντινούπολης αυτές τις μέρες προεδρεύοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου του Α΄και αποφάσισαν την Πανορθόδοξη Σύνοδο για το 2016, την οποία προετοιμάζουν… πενήντα χρόνια…

Βεβαίως και υπάρχουν αντιρρήσεις πολλών ειδών γι’ αυτή τη Σύνοδο, όχι τόσο από το αδαές χριστιανικό πλήρωμα, όσο από θεολογούντες, κληρικούς, μοναχούς και λαϊκούς. Παρά ταύτα κάποιοι άλλοι χαίρονται προκαταβολικά από χθές, 7-3-2014: «Στην Κωνσταντινούπολη το 2016: Επιτέλους! Αποφάσισαν την σύγκληση της Πανορθόδοξης Συνόδου».

Τα θέματα που καίνε είναι κυρίως εκκλησιολογικά:

1) Η συνύπαρξη στην ίδια πόλη (κυρίως στη Διασπορά) πολλών Επισκόπων ή Μητροπολιτών και οι οποίοι παρότι λειτουργούν στον «ίδιο τόπο» αναφέρονται σε μακρινές διαφορετικές τοπικές εκκλησίες, διαφορετικών λαών, γλωσσών και εθνών… Οι πόλεις αυτές βρίσκονται κυρίως σε όλη την Αμερική, στη Δυτική Ευρώπη, αλλά και αλλού. Τυπικά τον πρώτο λόγο φαίνεται να τον έχει και να τον διεκδικεί το «Οικουμενικό» Πατριαρχείο, αλλά τόσο οι σλαβόφωνες ορθόδοξες εκκλησίες, όσο και οι αραβόφωνες δεν φαίνεται να κάνουν εύκολα πίσω.  Φυσικά στο προσκήνιο μπορεί να έλθει άλλη λύση, όπως η δημιουργία ξεχωριστών-αυτόνομων  «Πατριαρχείων» ή «Αρχιεπισκοπών».

2) Ο υφέρπων εθνικισμός και εθνοφυλετισμός σε επισκόπους, κληρικούς, μοναχούς, λαϊκούς και θεολογούντων σε όλες τις τοπικές εκκλησίες (ελληνόφωνων, σλαβόφωνων, αραβόφωνων).

3) Η πρόσδεση πολλών Εκκλησιών ή και Μονών σε επίπεδο θεσμικό με τις κρατικές εξουσίες και η αναλογούσα διαπλοκή σε επίπεδο πολιτικό, οικονομικό, ιδεολογικό, ακόμη και θεολογικό. Η Εκκλησία της Ελλάδος είναι μία απ’ αυτές και το Πατριαρχείο πασών το Ρωσιών δεν πάει πίσω.

4) Η οικονομική διαπλοκή Προκαθημένων ή και Συνόδων με παράγοντες του Κεφαλαίου, των Μίντια, του Πρωταθλητισμού, μέχρι και του «υποκόσμου», είτε άμεσα, είτε έμμεσα. Μιλάω για τον υφέρποντα ή φανερό αστοχριστιανισμό. Σ’ αυτό το πειρασμό βλέπουμε να πέφτουν και να δίδουν «μεγαλόσταυρους» κυρίως από το χώρο του Οικουμενικού Πατριαρχείου, αφού έχει χάσει εδώ και πολλές δεκαετίες την πρόσδεση με την κρατική εξουσία.

5) Οι αποκλίσεις στους οικουμενικούς διαλόγους, είτε προς την κατεύθυνση ενός θεολογικά ανεύθυνου και «μεταπατερικού» οικουμενισμού, είτε ενός ανεπίγνωστου  «ζηλωτισμού» δήθεν «πατερικής» προσκόλλησης. Οι αποκλίσεις αυτές συχνά από μερικούς υπέρμαχους φτάνουν στα όρια είτε σχισμάτων (ελλαδικός παλαιοημερολογητισμός), είτε θεολογικού συγκρητισμού (να γίνουμε πιο πολλοί με την «χριστιανική» ενότητα).

6) Το πρόβλημα της σχέσης θεολογίας και επιστήμης και του τρόπου ενσωμάτωσης των νέων επιστημονικών ανακαλύψεων, κυρίως στο τομέα των θετικών και ιατρικών επιστημών. Κορυφαία θέματα η σχέση Δημιουργίας και βιολογικής εξέλιξης και τα ζητήματα βιοηθικής.

7) Η απαρίθμηση προηγούμενης Συνόδου ως Οικουμενικής. Κάποιοι θέτουν το ζήτημα για αναγνώριση  8^ης,  ίσως και 9^ης . ϊδωμεν…

Δεν γνωρίζω ποια απ’ αυτά τα ζητήματα θα απασχολήσουν την αποφασισμένη προχθές Πανορθόδοξη Σύνοδο (εάν δεν μπουν νέα εμπόδια), ποια θα παραμεριστούν ή ποια άλλα θα μπούν. Θεωρώ όμως για να μην μετατραπεί μια τέτοια Σύνοδος σε ληστρική δεν είναι ανάγκη να είναι πλήρως φωτισμένοι άπαντες οι συνερχόμενοι (20 από κάθε τοπική Εκκλησία). Με τη φτωχή μου θεολογία νομίζω ότι τουλάχιστον κάποιοι εν «Φωτί» νέοι πατέρες είναι αναγκαίο να αναδειχθούν, είτε πριν, είτε μέσα στη Σύνοδο, ώστε να πάρουν την υπόθεση «εν Πνεύματι Αγίω» «στα χέρια τους». Έτσι να αποτελέσουν τον ή τους πυλώνες γύρω από τους οποίους οι πλείονες θα κάνουν το θεολογικά ώριμο, ώστε η εν λόγω Σύνοδος: «να βαδίσει επόμενη των Πατέρων, με ακρόαση των παρόντων και με όραση των επερχομένων…».